این واکنش از سوی برخی رسانه‌ها و کارشناسان در حالی مطرح می‌شود که همین رسانه‌ها پیش از این منتقد افزایش بی‌رویه ظرفیت و کدرشته‌های غیر مجاز در دانشگاه آزاد بوده و وزارت علوم را متهم به انفعال در برابر افسار گسیختگی دانشگاه آزاد در تاسیس کد رشته‌های غیر مجاز می‌کردند و از وزارت علوم می‌خواستند با جلوگیری از توسعه کمی رشته‌های غیر مجاز به افزایش کیفیت آموزش عالی و تحصیلات تکمیلی کمک کند.

اما در حال حاضر که وزارت علوم به دنبال توزیع کد رشته‌ها در دانشگاه‌های غیر انتفاعی، ‍پیام نور و دانشگاه آزاد و حذف رشته‌های بدون مجوز از دانشگاه آزاد است، با رویکرد دو گانه‌ای مواجه شده است که این وزارت‌خانه را متهم به سیاسی کاری و ایجاد زمینه بیکاری و مهاجرت نخبگان کرده است.

دانشگاه آزاد حذف ۲۸۰۰ رشته را غیر قانونی خواند

ایسنا نوشت ، در این راستا دکتر مجتبی علوی فاضل، سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی اقدام وزارت علوم در خصوص حذف این رشته‌ها را عجیب و غریب خواند و اظهار کرد: این عمل مغایر صریح سیاست‌های علمی فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری است که در آن به صراحت افزایش ورود دانشجویان به دوره‌های تحصیلات تکمیلی ذکر شده است.

او ادامه داد: این اقدام برعکس سیاست‌های کلی نظام و نشان‌دهنده بی‌توجهی به سیاست‌های علمی و فناوری است که با وجود اینکه در این سیاست‌ها ضوابط ارتقا کیفیت آموزش عالی مورد تاکید قرار گرفته که یکی از راهکارهای آن افزایش ورود به دوره‌های تحصیلات تکمیلی است این مساله مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.

سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی افزود: از طرف دیگر براساس قانون مجلس، رشته‌های دانشگاه آزاد اسلامی چنانچه مورد تایید ماده واحده تصویب رشته‌های دانشگاه آزاد اسلامی قرار گیرند می‌توانند دانشجو بگیرند که این رشته‌ها تماما مورد تصویب بوده است و توسط کمیته ۳ نفره نمایندگان شورای عالی انقلاب فرهنگی به وزیر علوم ابلاغ و از سال ۹۳ تا ۹۵ نیز در این رشته‌ها پذیرش دانشجو در آن ها انجام شده است، بنابراین حذف آنها مغایر با قانون مجلس نیز هست.

وی تاکید کرد به نظر می‌رسد نفع این اقدام در درجه اول به دانشگاه‌های بی کیفیت به ویژه کشورهای منطقه می‌رسد و زمینه‌ساز خروج تعداد زیادی از علاقه‌مندان به تحصیل در این رشته‌ها را فراهم می‌کند که این مساله با منافع و مصالح دانشگاه آزاد اسلامی که سیاست جذب نخبگان را در دستور کار دارد مغایر است.

سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر اینکه حذف ۲۸۰۰ رشته از دانشگاه آزاد در چند روز قطعا با دقت و رعایت استانداردها انجام نشده است افزود: ما همواره تعامل خوبی با وزارت علوم داشته‌ایم و انتظار داریم اجازه ندهند التهاب به کشور وارد شود ضمن اینکه خروجی این عمل، تنها خسارت برای کشور و افزایش مهاجرت تحصیل‌کنندگان از کشور برای تحصیل در دانشگاه‌های بی‌کیفیت خارجی را در پی خواهد داشت.

پاسخ وزارت علوم به شائبه‌ها

در پاسخ به شائبه های مطرح شده در خصوص حذف ۲۸۰۰ رشته از دانشگاه آزاد اسلامی وزارت علوم طی بیانیه‌ای به این مساله پاسخ داد و اعلام کرد: یکی از مهم‌ترین سیاست‌های وزارت علوم در دولت تدبیر و امید، ساماندهی مراکز آموزش عالی و ارتقای کیفیت آموزشی بوده است. در همین راستا ضمن اجرای برنامه‌های متعدد، طرح آمایش آموزش عالی، تدوین و به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و جهت اجرا به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ابلاغ شد.

براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی هرگونه گسترش مراکز آموزش عالی و تصویب رشته‌ها منوط به احراز شرایط و شاخص‌های مصوب شورای گسترش آموزش عالی بوده و مقرر شده این روند در مورد کلیه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی اعم از دولتی، غیردولتی و دانشگاه آزاد اسلامی اعمال شود. به این ترتیب صرفاً به رشته‌هایی که دارای مجوز از شورای گسترش باشند، ظرفیت پذیرش دانشجو داده می‌شد.

وزارت علوم تاکنون ضمن توجه به کلیه توافق‌های به عمل آمده براساس ضوابط و مقررات تعیین شده و براساس اصول همکاری‌های همه جانبه با دانشگاه آزاداسلامی، سیاست‌های تعیین شده را اعمال و درخواست‌های مختلف دانشگاه آزاداسلامی را مورد بررسی قرار داده و اتخاذ تصمیم کرده است.

بدیهی است از این پس نیز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با حفظ آرمان‌های متعالی وزارت علوم و ارتقای کیفیت آموزشی و با نگاهی واقع‌بینانه در این راستا گام برداشته و آمادگی خود را جهت دریافت مستندات و بررسی کلیه درخواست‌های گذشته و جدید دانشگاه آزاد اسلامی اعلام می‌دارد تا پس از بررسی، نتیجه را به واحدهای مربوطه جهت اجرا اعلام کند.

بازگشت ۲۵۰۱ رشته به دفترچه انتخاب رشته دانشگاه آزاد

سرپرست دانشگاه آزاد از تایید ۲۵۰۱ رشته از ۲۹۰۰ رشته حذف شده از دفترچه انتخاب رشته این دانشگاه خبر داد و گفت: ۳۹۹ رشته به دلیل نرسیدن به استانداردهای لازم از دفترچه حذف شده‌اند.

محمد علی نوریان که شب گذشته در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری ساعت ۲۱ حضور داشت در این رابطه اظهار کرد: به دنبال مذاکرات با مقامات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با توجه به نکات وزیر علوم در راستای رفع نگرانی و دغدغه‌های خانواده‌ها و داوطلبان، خوشبختانه طی جلسه‌ای که با معاون وزیر علوم داشتیم، زوایای کار بررسی و قرار شد بر اساس مصوبات مجلس تمام کدرشته‌های تصویب شده قبل از اسفند ماه ۹۴ یعنی قبل از تصویب سنجش و دوره تحصیلات تکمیلی مجددا مورد تایید و روی سایت برای انتخاب رشته داوطلبان قرار گیرد.

وی ادامه داد: البته دانشگاه آزاد نیز ماده واحده‌ای در چهاردهم اردیبهشت ۶۷ از مجلس داشت که تایید رشته‌های دانشگاه های آزاد را موکول به نظر هیأت سه نفره نماینده عالی شورای انقلاب فرهنگی، نماینده وزارت علوم و دانشگاه آزاد کرده است.

سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی همچنین اظهار کرد: آیین‌نامه اجرایی نیز در ۱۲ آبان ۶۸ تصویب شده که بر اساس این قوانین و با همکاری مثبت وزارت علوم پیش رفتیم و صورت جلسات متعددی را داشتیم و کمیته‌ای ویژه‌ای مسئول ارزیابی رشته‌ها شده است که این کار از زمان ریاست قبلی دانشگاه آزاد، دکتر میرزاده آغاز شده است. در حال حاضر در رشته‌هایی که نتوانسته‌اند خود را به استاندارد برسانند و حدود ۳۹۹ رشته هستند، ظرفیتشان صفر شده ولی ۲۵۰۱ رشته دیگر به ظرفیت‌ها بازگشته است و در سایت در حال حاضر اعلام شده است و ما امیدواریم داوطلبان این رشته‌ها را انتخاب کنند.

وی با بیان این که ۲۹۰۰ رشته‌ای که از ظرفیت رشته‌ها حذف شده بود، یک‌سوم رشته‌ها در دانشگاه را تشکیل می‌داد، گفت: دانشگاه آزاد از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های دنیاست و از ثمرات بزرگ انقلاب اسلامی است. حذف یک‌سوم رشته‌ها اهمیت دارد و ما به جوانان علاقه‌مند این اطمینان را می‌دهیم که این مشکلات در آینده وجود ندارد؛ چرا که ما خود را نماینده دانشجویان و خانواده‌های آنها می‌دانیم.

نوریان تاکید کرد: از خاصیت‌های دانشگاه زنده بودن و خلاقیت است و باید خود را به روز کند. در این راستا کمیته‌ای در دانشگاه داریم که این مسائل را رصد می‌کند و تلاش می‌کنیم که در رشته‌هایی که مورد نیاز کشور است، تمرکز کنیم و رشته‌هایی که دوره آنها گذشته و قدیمی شده‌اند، به روز شوند.

وی در پایان ادامه داد: در این راستا ۱۳۲۳ نفر استخدام عضو هیأت علمی داشته‌ایم که قرار است این تعداد تا ۵ هزار نفر افزایش یابد و از طرف دیگر هزار مربی به استادیاری ارتقا یافته و ۵۰۰ نفر استادیار به دانشیار تبدیل شده‌اند که این مسأله به این معنی است که دانشگاه در کیفی کردن آموزش و به روز کردن آن تلاش می‌کند.

تایید ۲۵۰۱ رشته محل دانشگاه آزاد اسلامی تکذیب شد

سازمان سنجش آموزش کشور طی اطلاعیه‌ای، بیانیه دانشگاه آزاد اسلامی در خصوص تایید ۲۵۰۱ رشته محل این دانشگاه در جلسه‌ای با حضور رییس سازمان سنجش را تکذیب کرد. در اطلاعیه سازمان سنجش آموزش کشور آمده است:

“عطف به بیانیه مورخ ۹۶/۴/۷ سرپرست محترم دانشگاه آزاد اسلامی و خبر منتشره در رسانه‌ها مبنی بر تأیید ۲۵۰۱ رشته محل دانشگاه آزاد اسلامی، پیرو جلسه با رئیس سازمان سنجش آموزش کشور به اطلاع داوطلبان گرامی می‌رساند:

متعاقب اعتراض دانشگاه آزاد اسلامی به عدم تأیید تعدادی از رشته محل‌های دانشگاه آزاد اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته و دستور وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری مبنی بر بررسی مجدد رشته محل‌های تأیید نشده، در روز ۹۶/۴/۷ دو جلسه در سازمان سنجش آموزش کشور و دفتر گسترش آموزش عالی با حضور سرپرست محترم دانشگاه آزاد اسلامی، معاونین ایشان، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور و مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی تشکیل شد و مقرر شد دانشگاه آزاد اسلامی لیست رشته محل‌های تأیید نشده را به همراه اطلاعات مبسوط‌تر از قبیل سال پذیرش، تعداد اعضاء هیأت علمی و … جهت بررسی بیشتر به دفتر گسترش آموزش عالی ارسال نمایند.

لذا موارد ذیل جهت تنویر افکار عمومی و داوطلبان عزیز اعلام می گردد:
۱ـ خبر منتشره در رسانه ها و بیانیه سرپرست محترم دانشگاه آزاد اسلامی مبنی بر رفع مشکل ۲۵۰۱ رشته محل کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی تکذیب می‌گردد.
۲ـ تنها مرجع رسیدگی به اینگونه درخواست‌ها و اساساً صدور مجوزها و ظرفیت‌ها دفتر گسترش آموزش عالی است.
۳ـ نتیجه بازنگری‌ها ظرف روزهای آینده پس از احراز شرایط لازم در هریک از رشته محل‌های دانشگاه توسط دفتر گسترش اعلام و در اطلاعیه‌های بعدی سازمان سنجش آموزش کشور اعلام خواهد شد.”

هشدار معاون وزیر علوم به داوطلبان ارشد دانشگاه آزاد

معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با رد اطلاعیه دانشگاه آزاد اسلامی مبنی بر اینکه داوطلبان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد برای انتخاب رشته عجله نکنند، گفت: به داوطلبان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد توصیه می‌شود که رشته‌هایی را انتخاب کنند که اکنون دارای مجوز هستند، زیرا درغیراینصورت ممکن است در انتخاب رشته خود با مشکل روبه‌رو شوند.

دکتر مجتبی شریعتی نیاسر دراین رابطه اظهار کرد: کلیه دانشگاه‌ها و زیر نظام‌های وزارت علوم اعم از دانشگاه آزاد اسلامی، غیرانتفاعی مجاز هستند که برای رشته‌های که قانونا مجوز دارند، از شورای گسترش آموزش عالی پذیرش دانشجو بگیرند و دانشجویان نیز باید این مساله را مدنظر قرار دهند تا در رشته‌هایی که فاقد مجوز هستند، به هیچ عنوان ورود نیابند.

وی ادامه داد: اکنون ظرفیت پذیرش دانشگاه آزاداسلامی در مقطع کارشناسی ارشد بالغ ۷۸ هزار نفر است که حدود ۳۶۹۶ رشته تائید شده و این روند ادامه دارد.

معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: سال گذشته به دلیل مساعدت با شرایط اقتصادی دانشگاه آزاد اسلامی، با مجوز چهار هزار و ۶۰۰ رشته به مدت یک سال در این دانشگاه موافقت کردیم و این دانشگاه قول داد برای سال ۹۶ خود را با استانداردهای وزارت علوم تطبیق دهد؛ اما ما مجبور شدیم مطابق استانداردها برخی از مجوزهای رشته‌ها در دانشگاه آزاد را باطل کنیم. البته تعداد قابل توجه‌ای نیز از رشته‌ها تایید شده که روند خود را دنبال می‌کنند.

شریعتی نیاسر تاکید کرد: ما در شهریور ماه ۹۴ با دانشگاه آزاد اسلامی توافق کردیم که به دلیل مشکلات هیات علمی، اساتید حق تدریس و نیمه وقت را نیز در محاسبات هیات علمی خود حساب کنند؛ اما این توافق نامه منحصرا در همان سال بود تا این دانشگاه مهلت پیدا کند، اساتید خود را ارتقاء دهد.

وی اضافه کرد: ما مجددا صورت جلسه‌ای را در اسفند سال ۹۴ با معاونت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی امضا کردیم تا خود را با شرایط تطبیق دهند و با آنها مصالحه کردیم و در شهریور ماه سال گذشته برای اینکه مشکل دانشجویان دانشگاه آزاد حل شود و فرصت بیشتری داشته باشند، برای بیش از ۴۶۰۰ رشته، بدون توجه به شاخص‌ها، موافقت یکبار پذیرش را صادر کردیم اما قرار شد که این برای آخرین سال باشد و آنها سال ۹۶ خود را با استانداردهای وزارت علوم تطبیق دهند. بر این اساس امسال شاخص‌ها را بررسی کردیم و از رشته‌هایی که تعداد هیات علمی استاندارد را نداشتند، جلوگیری کردیم.

اگر دانشگاه آزاد استانداردها را رعایت کند، با آن کنار می‌آییم

معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری عنوان کرد: اگر ما از هر زمانی متوجه شویم که هر رشته‌ی خاصی در دانشگاه آزاد اسلامی استانداردهای لازم را دارد، مجوز لازم را برای آن صادر و طبعا امکان پذیرش دانشجو نیز پیدا خواهند کرد و با این دانشگاه کنار می‌آییم، اما این کنار آمدن به معنای آن نیست که همیشه در برابر آن‌ها تسلیم شویم.

شریعتی نیاسر با بیان اینکه مدیریت دانشگاه آزاد چه در دوره قبل و فعلی انگیزه کیفی‌سازی را دارند و با ما نیز به طور نسبی همراهی لازم را داشته‌اند، افزود: از سه سال گذشته با دانشگاه آزاد اسلامی در تعامل بودیم و در این دانشگاه، مانند سایر دانشگاه‌های مصوبه انقلاب فرهنگی را به تدریج پیاده کرده‌ایم.

 همانطور که مشاهده می‌شود در جریان این اتفاق خبری و اظهارات مختلف مسئولان در خصوص چرایی این رخداد، این نکته بسیار مهم به چشم می‌خورد و آن این است که پس از اظهارات شب گذشته سرپرست دانشگاه آزاد در خصوص بازگشت ۲۵۰۱ کد رشته به دفترچه انتخاب رشته این دانشگاه، این سخنان بلافاصله صبح امروز توسط مسئولان وزارت علوم به شدت تکذیب شد که این اظهارات ( بیانه شب گذشته‌ی سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی) نه تنها کمکی به حل این مشکل نکرد بلکه باعث پیچیده‌تر شدن آن نیز شد.

داوطلبان ورود به مقطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد که به خودی خود در شرایط کنونی اضطراب و نگرانی‌های زیادی بابت انتخاب رشته و ورود به مقطع کارشناسی ارشد را دارند در شرایط کنونی گرفتار تصمیماتی از طرف مسئولان آموزشی کشور شده‌اند که مشکلات آنها را در شرایط فعلی دوچندان کرده است.

به نظر می رسد بهتر است در این شرایط پیچیده، مسئولان و رسانه‌ها به جای تصمیم گیری‌ها و اظهار نظرهای عجولانه یا ایجاد فشار برای رسیدن به برخی اهداف مورد نظر خود، با برگزاری جلسات و همچنین تن دادن به قانون و نظر نهادهای تصمیم گیرنده مشکلات را حل کنند و به جای افزودن به سردرگمی و نگرانی دانشجویان، از دغدغه‌های آنان بکاهند و سعی در آرام کردن فضای دانشگاه که باید محیطی برای رشد و تعالی آموزشی و فرهنگی باشد بکوشند و با اخبار نادرست به التهاب بیشتر در این محیط دامن نزنند.