پیام ملّت ؛ مریم میرحسینی – هشت سال جنگ تحمیلی برای ایرانیان، درواقع دفاع از کیان، باورها، استقلال و آب و خاک میهن بود. جنگی نابرابر که هشت سال به طول انجامید. در این نبرد که هزاران سرباز جان برکف شهید، جانباز و یا مفقودالاثر شدند، کشور تجربیات ناب و تکرارنشدنی از انسجام و اتحاد اجتماعی تجربه کرد. سرهنگ عباس برزگر ابراهیمی، جانشین فرمانده سپاه استان قزوین، در گفتگو با «عصرملّت» از این دوران می گوید.

• جنگ چطور شروع شد؟ آیا این برنامه ای از پیش تعیین شده بود یا اینکه عراق حمله کوری داشت و شرایط آن دوران، آن را به جنگ هشت ساله تبدیل کرد؟

با توجه به اینکه انقلاب اسلامی با وسعت دید که حضرت امام (ره) داشتند و اهداف و ماموریتی که ایشان برای انقلاب اسلامی ترسیم کرده بود و همچنین شجاعت و جسارت و اقتداری که برای اسلام و انقلاب  قائل بودند و خودشان نیز این روحیه را داشتند، پیامدهایی پیش بینی می شد. لذا پس از اقدامات اولیه امام پس از انقلاب دشمنان دست به توطئه زدند. اولین مورد این بود که نگذارند که شاه برود که موفق نشدند. بعد نخواستند امنیت و آرامش در کشور حکفرما شود که باز به دلیل تدابیر امام خمینی (ره) مانند تشکیل کمیته انقلاب اسلامی، سپاه، بسیج و راه اندازی ساختارهای حاکمیتی، نتوانستند. محاصره اقتصادی، محدود کردن نمایندگان جمهوری اسلامی در مجامع بین المللی، تحریم سفارتخانه ها و تضعیف دیپلماسی ایران، ترور، شورش گنبد، نهضت خلق مسلمان، شورش جنگل، کردستان و آذربایجان غربی از جمله اقدامات مخالفان جمهوری اسلامی ایران بود. شرایط آن زمان ایران چندین برابر سوریه و عراق امروزی بود. تنها رهبری حکیمانه حضرت امام خمینی (ره)، تابعیت محض عامه مردم از ولی فقیه و حضور جدی انقلابیون ایرن را نجات داد. با این احوال مخالفان دست برنداشتند و می خواستند کاری کنند که جمهوری اسلامی از بیخ و بن از بین برود. بستر را فراهم دیدند و با تحریک صدام حمله گسترده ای انجام دادند و بخش عمده ای از استان خوزستان، بخشی از استان های کرمانشاه، ایلام، کردستان و آذربایجان غربی را درگیر کردند. بعد از آن عملیات گسترده امام در تلویزیون گفتند که دشمن آمده سنگی انداخته و رفته و با آن اطمینان قلبی که امام داشتند، مردم متحد شدند و در خط مقدم جبهه ها حضور یافتند و روز بعد از آن ۱۳۰ فروند هواپیمای جمهوری اسلامی عملیاتی را انجام دادند. قصد اصلی آن ها از اتفاقات قبلی و جنگ نابودی جمهوری اسلامی ایران بود.

• سپاه در دوم اریبهشت سال ۵۸ تشکیل شد اما به طور منسجم کار خود را از زمان جنگ آغاز کرد. چرا امام با وجود ارتش، نهاد مردمی سپاه را تشکیل داد؟

همه کشورهای جهان دارای نیروهای نظامی و انتظامی هستند که تقریبا در همه کشورها مانند هم است. در کنار این ها نیروی امنیتی و اطلاعاتی فعالیت می کند که پیش از انقلاب ساواک بود و بعد از انقلاب اطلاعات تشکیل شد. وقتی انقلاب پیروز شد، شهربانی وظیفه امنیت داخل شهرها را به عهده داشت، ژاندارمری متولی امنیت در خط مرزی و راه ها و روستاها بود و در کنار این ها نیروهای زمینی، هوایی و دریایی ارتش نیز فعالیت داشتند. اما امام با شناختی که از دشمنان داشتند و بر اساس ماموریتی که برای انقلاب تعریف کرده بودند، کمیته انقلاب اسلامی را تشکیل دادند که در ورود امام به کشور نیز فعالیت کرد. امام انسانی هوشمند و دوراندیش بودند و می دانستند که دشمن توطئه خواهد کرد و ۷۰ روز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی امام دستور تشکیل سپاه پاداران انقلاب اسلامی را صادر کرد. ماموریت سپاه در آن زمان انسجام امورات داخلی و ایجاد امنیت شهر بود. در شورش کردستان اولین گروهی که وارد عمل شد، سپاه بود. در زمان جنگ نیز اقدامات بزرگی انجام داد. امروز سپاه به فعالیت های نظامی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، امنیتی و … مشغول است. اما حوزه فعالیت آن جهانی است و به ایران محدود نمی شود و در بوسنی، عراق و سوریه به فعالیت پرداخته است.

نقش سپاه و بسیج در جنگ چه بود؟

قبل از اینکه بنی صدر از فرماندهی کل قوا و ریاست جمهوری عزل شود، سپاه و بسیج وارد عرصه دفاع مقدس نشدند. به محض عزل ایشان، فرماندهی کل قوا در اختیار امام (ره) قرار گرفت و اولین عملیات مشترک را شهید صیاد شیرازی و محسن رضایی طراحی کردند که به نام طریق القدس و ثامن الائمه در سال ۶۰ انجام شد. نیروهای پیاده در این عملیات با سپاه و بسیج و پشتیبانی هوایی و توپخانه و … با ارتش بود. شرایط به گونه ای شد که سپاه اقدام به تشکیل تیپ ها و قرارگاه های متعددی کرد که پایان جنگ، شهر قزوین دارای تیپ و ناحیه مستقل بود. ضمن اینکه برای چند شهر کردستان هم نیرو اعزام می کردیم و حتی به لبنان هم نیرو فرستادیم. در ۵ سال اول سپاه توانست گسترش سازمانی بسیار وسیعی را ایجاد کند، تا حدی که بیش از دو و نیم برابر نیروهای موظف کشور یگان های رزم داشت. شرایط به گونه ای شد که تقریبا هیچ عملیاتی در جمهوری اسلامی ایران انجام نشد مگر با حضور نیروهای پیاده بسیج و سپاه و با پشتیبانی بسیار خوب ارتش.

• برخی معتقدند نیازی نبود جنگ اینقدر طولانی شود. چه عاملی باعث شد که هشت سال بجنگیم؟

بعد از عملیات بیت المقدس که ۱۹ هزار اسیر از عراق گرفته شد و بسیاری از امکانات و توانمندی های دشمن از بین رفت، اعلام کردند حاضریم با شما صلح کنیم. اما بخشی از سرزمین ما در اختیار آن ها بود. اگر زمین های شغالی را پس می دادند و خسارات وارده را جبران می کردند صلح می شد ولی آن ها می خواستند که سرزمین های اشغالی را در اختیار داشته باشند. کسی این شرایط را نمی پذیرد. یکی از افتخارات نظام جمهوری اسلامی این است که یک وجب از خاک ایران را به دشمن نداد. از طرفی دشمن تنبیه نشده بود و می خواست صلح کند تا تجدید قوا کند و دوباره به دشمن حمله کند. بیش از ۲۰۰۰ تجاوز پیش از جنگ و بعد از صلح از طریق صدام انجام شد. وقتی به این نتیجه رسیدند که واقعا صدام تنبیه شده است، جنگ را پایان دادند. تمام خواسته های جمهوری اسلامی را قبول کرد.

• به عنوان کسی که در جنگ حضور داشتید تصویر واقعی از دفاع مقدس ارائه کنید. چرا به این جنگ دفاع مقدس می گوییم؟

 اگر به شروع و پایان جنگ واقف باشیم می فهمیم که این یک دفاع مقدس بود. در آن زمان شرایط بسیار سختی بود. انقلابی صورت گرفته بود و مردمی سرنوشتشان را به دست گرفتند. در جنگ اقتصاد مقاومتی به معنای واقع کلمه اجرا می شد. اتحاد و وحدت، ایثار و از خود گذشتگی، پایداری و کمک به دیگران در زمان جنگ در اوج خود بود. در زمان جنگ در یک روز ۱۵۰۰ کامیون آذوقه و البسه و کمک های مردمی ارسال شد و این اوج همکاری و همراهی را نشان می دهد. از طرفی چون همه چیز با صداقت بود و شفافیت و صراحت در اواویت کار امام بود مردم اعتماد می کردند.

• تصویر اجتماعی ویژه ای از جنگ وجود دارد. اتحاد و همدلی مثال زدنی در آن زمان حکمفرما بود. یا در انتقال آن مفاهیم اجتماعی موفق بودیم؟

هر جایی که کار به مردم واگذار شد، بهترین نتایج حاصل شد. بخشی از آن نگرش اجتماعی و گذشت و ایثار در بحث مدافعان حرم به مراتب بهتر از زمان جنگ می بینیم. پیش از این حوادث نیز مقام معظم رهبری فرموده بودند که جوانان این دوره از جوانان دهه ۶۰ خیلی بهترند. انسجام و وحدت داخلی شاید جای بحث دارد. چون گرفتار نیستیم همدیگر را درک نمی کنیم. همه زندگی خود را می کنند اما زمانی که حادثه ای پیش می آید همه وارد عرصه می شوند. الان امنیت و آرامش همه جانبه در کشور حکمفرماست و این اتحاد و وحدت به عینه به چشم نمی خورد، اما مصادیق آن در اتفاقاتی چون سیل و زلزله و … دیده می شود. عملکرد بد برخی مسئولان، تبعیض و بی عدالتی، بی اعتمادی، فضای مجازی، دشمنی دشمنان، سهل انگاری و قصور مسئولان و … از عواملی است که باعث کمرنگ شدن شرایط اجتماعی زمان جنگ شده است. اما اگر مشکلی رخ دهد حتما مردم پرشور به صحنه می آیند.

• سپاه پاسداران زمانی نقش امنیتی داشت و بعد به فعالیت های اقتصادی و فرهنگی پرداخت. در آینده چه کاری انجام می دهد؟

 آینده سپاه بستگی به آینده جمهوری اسلامی و ماموریت هایی که فرماندهی کل قوا ابلاغ می کنند، دارد. ممکن است ماموریت بعدی ما بهداشتی باشد و یا ممکن است ماموریت های فرامنظقه ای باشد.

• شما چه زمانی وارد سپاه شدید و شرایط آن زمان و امروز سپاه را چقدر با هم متفاوت می بینید؟

من یک جوان از روستای سگزآباد بودم. به عنوان بسیجی وارد شدم و در لشگر ۱۶ زرهی آموزش دیدم. سه دوره به عنوان بسیجی به جنگ اعزام شدم. بعد از آن نیز عضو سپاه شدم و حدود ۳۵ سال در مجموعه سپاه خدمت می کنم. سپاه پاسداران تشکیلات نهادی منسجم و پویا است که در عین انسجام بسیار منعطف است و تغییر و تحولاتی در آن رخ می دهد. زمانی ۱۱ منطقه در کشور بود. بعد تبدیل به سپاه ها و سپس نواحی شد. لشگر ها و تیپ ها و در نهایت سپاه های استانی تشکیل شد و همه یگان های مستقر در استان به یک سپاه تبدیل شدند. الان سپاه وابسته به یک قرارگاه نیست و به گفته مقام معظم رهبری آتش به اختیار شده است. این برای ارتش هم رخ داده و ستاد رزم خود را چابک سازی کرده است.