پیام ملّت ؛ نصرت اله علیرضایی- جایگاه روابط عمومی متاثر از چالش سنت و مدرنیته در ایران بوده و ارتقای این جایگاه به پاسخگویی مدیران  وابسته است. چالش سنت و مدرنیته یکی از مباحث مهم در طول ۱۵۰ سال گذشته در ایران معاصر می باشد بر اثر این برخورد، در حوزه های مختلف بحران هایی برای ما ایجاد شده و سیاستگذاران و اندیشمندان در پی تحلیل و چاره اندیشی برای برون رفت از آن بوده اند.

اکثر نهادها و سازمان ها، ابزارها و محصولات تکنولوژیک در ایران جزو فراورده های مدرنیته هستند که به دلیل اینکه از بطن جامعه و متناسب با نیازها و نظام ارزشی و فرهنگی جامعه ایجاد نشده اند، در مقام عمل چالش ها و مسائل و مشکلاتی را ایجاد کرده اند و در طول این مدت متفکران و سیاست گذاران سعی کرده اند، این چالش ها را تحلیل و برای آن چاره اندیشی کنند.

برای تبیین وضعیت موجود بهترین تعبیر استفاده از اصطلاح و مفهوم”جغرافیای حرف” است که مرحوم شریعتی در آثار خود به کار گرفته است. براساس این مفهوم، محصولات و پدیده های مدرن، زمانی در جامعه نهادینه می شوند و کارکرد درست خود را خواهند داشت که متناسب با فضای فرهنگی و اجتماعی جامعه و پاسخگوی نیازها و دغدغه های مردم یک جامعه باشند. مساله روابط عمومی هم در جامعه ما جدای از این قضیه نیست و از آنجایی که یک عنصر وارداتی است تا رسیدن به جایگاه مطلوب و احساس نیاز و توجه مدیران به این مقوله راه بلندی در پیش است.

روابط عمومی زمانی در جامعه اعتبار و جایگاه خود را پیدا می کند که با یک سیستم کاملا باز و دموکراتیک و مدیرانی پاسخگو و معتقد به افکار عمومی و احترام به رای و نظر مردم مواجه باشند. تمام محصولات جامعه مدرن از جمله روابط عمومی ها با چنین چالشی مواجه هستند، اما نباید ناامید شد و باید برای پیشرفت در جهت شفافیت و عمل به خواسته های مردم حرکت کرد.

باور مدیران به روابط عمومی ها به پرسشگری رسانه ها بازمی گردد ، رسانه های جمعی پرسشگر، می توانند با طرح سوالات و انتقادات، مدیران دستگاه ها را به پاسخگویی وادار کنند و اگر این وضعیت وجود داشته باشد، قطعا مدیران به روابط عمومی ها توجه بیشتری خواهند داشت. اگر مدیران دستگاه ها به پاسخگویی و تعامل با رسانه ها باور داشته باشند، به جایگاه و نقش روابط عمومی ها باور پیدا می کنند و در جهت ارتقا و تقویت این واحد در مجموعه سازمانی خود حرکت می کنند.

روابط عمومی ها نمایندگان افکار عمومی در سازمان ها و ادارات دولتی هستند و از سوی دیگر  رسانه ها نیز نمایندگان افکار عمومی در جایگاه غیر دولتی و بخش خصوصی محسوب می شوند که تعامل و ارتباط دو سویه این دو ابزار اطلاع رسانی می تواند جایگاه و اهمیت اطلاع رسانی را در استان ارتقا بخشد.

از طرف دیگر تامین بودجه و اعتبارات مستقل، برگزاری نشست مشترک با مدیران، تعامل و همکاری بیشتر اصحاب رسانه و تنظیم سازوکار مناسب برای جابجایی مدیران روابط عمومی و برگزاری دوره های آموزشی تخصصی و حرفه ای بخشی از مسائل و انتظارات به جای روابط عمومی هاست.

روابط عمومی ها باید با تقویت شفافیت سازمانی در جهت جلب و ارتقای اعتماد شهروندان به دستگاه ها تلاش کنند. در جامعه جدید با گسترش شهرنشینی و صنعتی شدن و کم شدن رابطه و تعامل شهروندان،امکان حمایت از طبقات محروم، فقرا و مستمندان به شیوه انفرادی برای ساکنان شهرها امکان پذیر نیست. در چنین شرایطی سازمان ها و نهادها به جای افراد باید با اعتماد آفرینی و جلب اطمینان شهروندان برای حمایت و اجرای طرح ها و برنامه های خود اقدام کنند. دستگاه ها برای جلب اعتماد مردم در راستای انجام بهینه ماموریت ها و اهداف خود باید نسبت به عملکرد و وضعیت موجود خود و طرح ها و چشم اندازهای آینده شفافیت زایی کنند.

روابط عمومی های دستگاه های اجرایی از ظرفیت و توان بالایی در دستگاه ها برخوردارند و می توانند در فرهنگ سازی و ترویج طرح های حمایتی و جلب مشارکت کارکنان و اقشار مختلف اجتماعی نقش مهم و موثری ایفا نمایند.

افکار عمومی در دنیای امروز مرکز ثقل حقوق شهروندی، مردم‌سالاری، دسترسی آزاد به اطلاعات، حکمرانی خوب، مطالبه گری و پرسشگری و انتقاد است. در گذشته هیچ دغدغه ای برای پاسخگویی به مردم و افکار عمومی وجود نداشت، اما امروز مهم ترین دغدغه توجه به حقوق شهروندی، مردم سالاری و اقناع افکار عمومی است. در شرایطی که دسترسی آزاد به اطلاعات مطرح شده، اگر نتوانیم به مردم پاسخگو باشیم، از عملکرد موفقی برخوردار نخواهیم شد و سایر برنامه ها نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. در عصر کنونی همه دولت ها مشروعیت و محبوبیت خود را در پاسخگویی مناسب جستجو می کنند و جلب افکار عمومی با روش های اقناعی اهمیت دوچندان دارد. روابط عمومی باید به طور مستمر فضا را رصد کرده و با رسانه ها ارتباط مناسب داشته باشد و در کنار عملکرد خود نسبت به شناسایی نقاط ضعف دستگاه نیز اقدام کند.

* مدیرکل روابط عمومی استانداری قزوین