پیام ملّت؛ اسدالله قربان زاده- در سالی که سپری می شود، صادرکنندگان باز هم با مشکلات عدیده ای دست به گریبان هستند. طولانی بودن روند بروکراسی اداری، نبود ثبات ارزی در کنار تحریم های داخلی و خارجی بر مشکلات صادرکنندگان دامن زده است.

این در شرایطی است که باید تکلیف دولت در فاصله گرفتن از اقتصادی نفتی و تمایل به اهمیت دادن به جایگاه صادارت روشن شود.

در استان زنجان نیز صادرکنندگان به رغم رغبت بر فعالیت روزافزون با مشکلاتی مواجه هستند که انگیزه آن ها را کند می کند.

طبق آمار گمرک صادرات۶ ماهه استان زنجان از نظر ارزشی بیش از۲۵۱ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷۸ درصد افزایش دلاری و۹۲ درصد افزایش وزنی داشته است.

عمده کالاهای صادراتی شمش روی مس آلومینیوم، پلیمر،کاغذ، شمش سرب،محصولات فولادی، ترانسفورماتور، مویز و رب گوجه فرنگی بوده است.

در این بین واردات ۶ ماهه سال جاری از نظر ارزشی بیش از ۱۴۰ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۶ درصد کاهش دلاری و۶۹ درصد افزایش وزنی داشته است.

عمده کالاهای وارداتی خاک روی، ماشین آلات و قطعات، پارچه نبافته، مصنوعات پلاستیکی و نخ پلی آمید بوده است. با این وجود همچنان اهالی صادرات از مشکلاتی صحبت می کنند که بیشتر آن از داخل کشور نشات می گیرد. موانعی دست و پاگیر که اگر به این روال تدام پیدا کند، مسیر صادرات آن ها را سخت خواهد کرد.

رئیس اتاق بازرگانی استان زنجان اوضاع کنونی صادرات را متاثر از تغییرات روی داده در سطح کلان کشور می داند و می گوید: متاسفانه شرایط به گونه ای پیش رفت که همسو با اهداف تعریف شده، دولت و فضای اقتصادی پیش بینی شده نبود.

غلامحسین جمیلی با تاکید بر نگاه روشن به موضوع مهم صادرات در کشور بیان می کند: هر چند در آمار و ارقام وضعیت صادرات در خیلی از استان ها چند ماهه نخست سال به مراتب رشد قابل توجهی داشت که حکایت از رونق فضای تولید بود، اما در نهایت به صرف حجم صادراتی اتفاقاتی روی داده بود.

وی با تاکید بر تداوم مسیر روشن صادرات در طول سال و گذر زمان یادآور می شود: موفقیت در مقاطع کوتاه نمی تواند، مسیر روشن از صادرات را ترسیم کرد و باید روند و شاخص های آن در گذر زمان تبیین شود.

جمیلی بر لزوم ثبات مسیر صادرات تاکید می کند و می افزاید: تغییر مداوم نرخ ارز یکی از چالش هایی است که به دلیل عدم ثبات موجب شده تا در کشور نیز مدلی برای این منظور درنظر گرفته نشود و این عامل در پیشبرد اهداف صادرات اثرگذاشته است.

رئیس اتاق بازرگانی استان با تاکید بر افزایش ظرفیت های صادراتی مبتنی بر فراهم شدن تمامی ابزارهای موثر به عنوان پیش نیاز کار می گوید: روندی که دولت در کاهش بروکراسی اداری حاکم بر گمرک در سال های گشذته پیاده کرد، در پیشبرد مسیر صادرات اثرگذار بود.

با این حال وی بر این باور است که در کشور چشم انداز روشنی از صادرات وجود ندارد و با ادامه این مسیر سهم استان و حتی کشور در بازارهای خارجی بخش های کشاورزی، مواد معدنی، صنایع بالادستی، پتروشیمی، فولادی و هایتک و حتی خدمات فنی و مهندسی در سایر کشورها کمرنگ می شود.

وی با اشاره به سهم قابل توجه صنعت روی استان زنجان در صادرات اضافه می کند: شمش روی کالای حیاتی استان در بحث صادرات است و اکنون کشورهایی همچون روسیه و چین به سرعت در حال تصاحب جایگاه ایران در این بخش هستند. بالطبع با توجه به نفوذی که در بازار دارند، بازپس گیری آن عملا غیرممکن است.

جمیلی بر لزوم رقابت پذیری در بازارهای جهانی در شرایط کنونی اشاره می کند و می افزاید: در کنار پر کردن ظرفیت های خالی کارخانجات استان باید بهای تمام شده را نیز کاهش دهیم. برای مثال با وارادت خاک پرعیار روی از ترکیه زمینه برای کاهش سربار تولید پایین بیاید و فرصت رقابت پذیری در بازارهای جهانی در ادامه مسیر باید بهره ببریم.

این فعال حوزه صادرات در تکمیل صحبت هایش اضافه می کند: این در حالی است که در داخل با اعمال محدودیت ها مشکلات را برای واحدهای تولیدی دوچندان کردیم و حتی ورود و خروج ارز عملا موثر نیست.

صدور بخشنامه های آنی

عضو اتاق بازرگانی، صنعت، معدن و تجارت استان زنجان صدور بخشنامه های آنی از سوی دولت را یکی از معضلات برای صادرکنندگان بیان می کند و می گوید: این در حالی است که یک شرکت بازرگانی برای پیدا کردن بازار خارجی زمان زیادی را صرف کرده است و صدور چنین بخشنامه هایی در بیشتر مواقع موجب از دست دادن مشتریان می شود.

صمد یوسفی اصل با تاکید بر اینکه یافتن مشتریان خارجی زمانبَر است، می افزاید: یک بازرگان ممکن است سال ها برای پیدا کردن بازار خارجی زمان صرف کرده باشد که با تصمیم شبانه دولتی ها رنگ می بازد.

وی با بیان اینکه شاید شرایط کشور موجب صدور بخشنامه های جدیدی صادراتی شود، بیان می کند: این معضل در ماه های اخیر با نوسانات نرخ ارز حاد شد، هر چند شاهد جهش صادراتی نیز بوده ایم. از سوی دیگر افزایش نرخ ارز موجب شد تا مشتریان غیردائم وارد بازار شوند که با فروکش شدن این حباب ایستا باقی ماند.

یوسفی اصل در تکمیل صحبت هایش اضافه می کند: در شرایط رخ داده مشتریان قبلی آرام آرام تغییر کردند و تشخصیص آن برای دولت دشوار بود و باید دولت بین صادرکنندگان جدید و قدیم تفاوت قائل می شد. صادرکننده ای که سال های طولانی در افغانستان و عراق مشتری ثابت پیدا کرده است، در یک حرکت از پیش تعیین نشده بازار خود را از دست می داد.

به گفته این صادرکننده استان زنجان، افراد جدید از فضای به وجود آمده برای رسیدن به سود و تخریب بازار خارجی صادرکنندگان قدیمی بهره بردند تا بازار بین المللی را نیز از دست دهیم.

وی فعال نبودن بانک تخصصی این حوزه را از صادرات می داند و ادامه می دهد: این در حالی است که تعداد صادرکنندگان در استان زنجان مشخص و محدود است و ضرورت نگاه تخصصی به این قضیه حائز اهمیت است. اعتقاد دارم حتی همین یک مورد بانک تخصصی نشست های تخصصی با اهالی صادرکنندگان استان داشته باشد که تاکنون چنین رویدادی اتفاق نیفتاده است.

موتور محرک اقتصاد

نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی صادرات را موتور محرک اقتصاد در تولید معرفی می کند و می گوید: بی شک تا زمانی که مقوله صادرات در تولید مرتفع نگردد، تولیدکننده در مسیر تولید دوام نخواهد آورد.

فریدون احمدی حضور در بازارهای جهانی را نیازمند رقابت با سایر بازارها بیان می کند و می افزاید: راه نجات تولید از مسیر صادرات می گذرد و اگر در این راه موفق عمل نکنیم، راه دشواری در پیش است.

به گفته وی، در شرایطی که سایر کشورها عزم خود را برای تحریم ایران جزم کرده اند، حفظ بازارهای خارجی با اتکا به دانش بومی و نیروی انسانی کار آمد و تبیین استراتژی ها حائز اهمیت است.

این نماینده مجلس با اشاره به چالش های سد راه صادرکنندگان استان بیان می کند: شرایط به گونه ای است که صنعت سرب و روی استان که نقش مهمی در ظرفیت های صادراتی استان دارد، به سختی بازار برای فروش پیدا می کنند و در این راه بروکراسی های داخلی بر این معضلات دامن زده است.

احمدی با تاکید بر حضور پررنگ در بازارهای بین المللی صادرکنندگان استان زنجان برای رقابت با سایر محصولات کشورهای دیگر اعلام می کند: متاسفانه تنوع ارزها در بازار یکی دیگر از چالش ها برای صادرکنندگان است، به طوری که در برخی موارد سردرگمی را برای فعالان عرصه  صادرات در پی داشته است.

وی ورود ارز دولتی به بازار را در شکل گیری فساد مهم می داند و تاکید می کند: در شرایط حاضر این ارز معنا ندارد و و در فضایی آکنده از نبود رقابت رانت ایجاد می شود که ماحصل آن تداوم فساد است.

 نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر برداشتن رانت و ارز از فضای اقتصادی حال حاضر کشور بیان می کند: در این بین صادرکنندگان از بروکراسی های حاکم بر صادرات و واردات گلایه هایی دارند و باید فرآیندهای این امر مهم در اقتصاد کشور تسهیل یابد.

احمدی اصلاح نظام اداری کشور را در توسعه فرآیندهای صادرات یادآور می شود و تاکید می کند: در این راستا همکاری و هماهنگی دولت و بخش خصوصی می تواند در فراهم کردن بسترهای مطلوب صادرات اثرگذار باشد.

۱۱۰/ق