پیام ملّت؛ اسدالله قربان زاده- علی اصغر صفری سال۱۳۵۸ در شهر قزوین متولد شد. او در سال۱۳۷۷ وارد دانشگاه شد و از همان ابتدای تحصیل دانشگاهی تمایل زیادی به استقلال مالی داشت و همین امر موجب شد تا حین تحصیل در دانشگاه تدریس آموزشگاهی و اشتغال در واحدهای صنعتی را شروع کند.

مقدمات فعالیت های صنعتی صفری از کارخانه شیشه آبگینه و کارخانه ایران دوچرخ قزوین بود.

او در سال۱۳۸۲ در آزمون کارشناسی ارشد در دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان که در رشته شیمی یکی از دانشگاه  های مطرح کشور است، پذیرفته شد.

در این دوره فعالیت تحقیقاتی خود را زیر نظر پروفسور بابک کریمی و دکتر سعید عمادی به انجام رساند و با توجه به این که یکی از شرایط تحصیل در این دانشگاه عدم اشتغال در خارج از دانشگاه بود، اما به دلیل اصرار به کار و تلاش فعالیت صفری علاوه بر تحصیل، محدود به کار در دانشگاه و تدریس محدود در برخی موسسات خصوصی شد.

انتخاب او به عنوان مدیر نمونه کیفی استان زنجان  در دو سال متوالی بهانه ای برای گفتگو بود:

چرا رشته شیمی را برای تحصیل انتخاب کردید؟
بنده از دوران دبیرستان علاقه بسیاری به درس شیمی داشتم و آن را نسبت به علومی مثل ریاضی و فیزیک ملموس تر می دیدم، این رشته را برای ادامه تحصیل انتخاب کردم. همچنین شاهد حضور محققان و مهندسان شیمی و نقش موثر آن ها در صنایع مختلف استان بودم و تصمیم گرفتم که در این زمینه ادامه تحصیل بدهم. در دوران تحصیلی نیز پدر و مادرم و برخی دوستان و اساتید نیز در ادامه تحصیل بنده نقش داشتند.

در دوره دکترا در چه زمینه ای کار کردید؟
در سال۱۳۸۵ در آزمون ورودی دکتری چند دانشگاه مطرح کشور پذیرفته شدم و به واسطه آشنایی با دانشگاه و اساتید و همچنین امکانات بسیار قوی دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه، مجددا این دانشگاه را برای ادامه تحصیل انتخاب کردم.

فعالیت دوره دکتری را زیر نظر دکتر فواد کاظمی و پروفسور هورست کیش از دانشگاه نورنبرگ آلمان به انجام رساندم. زمینه فعالیت بنده در دوره دکتری در خصوص تولید نورکاتالیزورهای معدنی از جمله کادمیم سولفید، تیتانیم دی اکسید، روی اکسید و استفاده از آن ها در واکنش های شیمیایی مختلف که مشابه آن نیز در کشور به انجام نرسیده بود.
در سال ۱۳۸۹ که هنوز ۲ سال از تحصیلم باقی مانده بود ازدواج نمودم. ورود همسرم به زندگی ام قوت قلب و کمک بزرگی در راستای تحقیقاتم بود؛ ولی از سویی دیگر مسئولیت های خانواده در کنار تحقیق تلاش بیشتری را می طلبید.

بالاخره با تمام مسائل و مشکلات در سال۱۳۹۱ از پایان نامه دکتری خود با نمره ۱۹/۹ دفاع کردم که حاصل فعالیت این دوره، ثبت یک عنوان اختراع با تائید سازمان پژوهش های علمی و صنعتی و برگزیده شدن در جشنواره کشوری اختراعات و همچنین کسب مقام دوم اختراعات و ابتکارات کشور بود. چاپ مقالات متعدد در همایش های بین المللی و ملی و ارائه چند عنوان مقاله ISI از دیگر دستاورد های دیگر این دوره بود.

بعد از طی دوره دکترا در چه زمینه هایی مشغول به کار شدید؟
در طول دوره تحصیلی و کاری در دانشگاه های دولتی و آزاد استان زنجان به مدت۱۱ ترم تحصیلی دروس تخصصی شیمی را تدریس کردم.

بعد از دوره تحصیلی دکتری دوره تخصصی پسا دکتری را زیر نظر پروفسور بابک کریمی آغاز نمودم و همزمان با آن در شرکت مهندسی تحقیقاتی فلزات غیر آهنی (جزء هلدینگ توسعه معادن روی ایران)مشغول به فعالیت شدم.

در این مجموعه به عنوان مدیر آزمایشگاه، مدیر پروژه و در سال آخر حضور نیز به عنوان قائم مقام مدیر عامل فعالیت می کردم. در مرداد ماه سال۹۴ به عنوان مدیر بهبود و تضمین کیفی و آزمایشگاه، وارد شرکت ملی سرب و روی ایران شدم و هم اکنون نیز در این مجموعه مشغول به فعالیت هستم.

فعالیت در حوزه صنعت سرب و روی استان چه دستاوردی برای شما داشته است؟
حضور در شرکت های هولدینگ توسعه معادن روی ایران این فرصت را در اختیار بنده قرار داد تا با چالش ها و فرصت های مختلف موجود در صنعت سرب و روی آشنا شوم. ثبت اختراعات صنعتی و برگزیده شدن به عنوان نفر اول جشنواره نوآوری و شکوفایی و همچنین تولید محصول برتر کشور در سال ۹۳ به همراه دیگر همکاران از دستاوردهای بنده در این دوران است و اکنون نیز تمام تلاش خود را برای به کارگیری دانش روز دنیا در حوزه کاری خود انجام می دهم.

در چند سال اخیر به مباحث کیفیت به طور جدی ورود پیدا کرده اید، برای روشن شدن این مفهوم چه توضیحی دارید؟

کیفیت تعاریف متعددی دارد که در این فرصت به چند مفهوم آن اشاره می کنم. در واقع كیفیت یعنی مطابقت با مشخصات و نیازمندی ها که در آن کسب رضایت مشتری حائز اهمیت است. البته کیفیت به وجد آوردن مشتری هم تعبیر می شود. مناسب بودن نیز از دیگر تعاریف کیفیت است. قابلیت اعتماد و دوام محصول و تحویل به موقع نیز جزوء این تعاریف است.

شما چه تعریفی از مدیریت کیفیت دارید؟

مدیریت کیفیت تضمینی است، برای پایدار بودن محصولات و خدمات سازمان ها و یکی از بحث های جدید در زمینه تولید و خدمات است. گرچه سابقه آن به ابتدای تاریخ نیز می‌رسد، اما مفهوم نوین کیفیت محصول قرن۲۰ است.

 بر طبق یکی از نگرش ها مدیریت کیفیت، نظارت بر فرایند ساخت و تولید محصول برای ایجاد اطمینان از مطابقت محصول با آنچه مورد نظر طراح یا مشتری بوده است. این نظارت از مرحله دریافت و سفارش مواد اولیه تا خدمات پس از فروش را شامل می‌شود. از جمله فعالیت ها در مدیریت کیفیت، تضمین و کنترل است.

به عنوان یک محقق برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار چه پیشنهادی دارید؟

توسعه پایدار ایجاد تعادل میان توسعه و محیط زیست است. در سال۱۹۸۰ برای نخستین بار نام توسعه پایدار در گزارش سازمان جهانی حفاظت از منابع طبیعی (IUCN) آمد. این سازمان در گزارش خود با نام استراتژی حفظ منابع طبیعی این واژه را برای توصیف وضعیتی به کار برد که توسعه نه تنها برای طبیعت مضر نیست، بلکه به یاری آن هم می‌آید. پایداری می‌تواند چهار جنبه پایداری در منابع طبیعی، پایداری سیاسی، پایداری اجتماعی و پایداری اقتصادی داشته باشد. در حقیقت توسعه پایدار تنها بر جنبه زیست محیطی اتفاقی تمرکز ندارد، بلکه به جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی آن هم توجه می‌کند. توسعه پایدار محل تلاقی جامعه، اقتصاد و محیط زیست است.

حمایت از طرح های پژوهشی را در کشور چطور می بینید؟
با وجود حامیان مالی طرح های پژوهشی در کشور به دلیل تعداد زیاد پژوهشگران و طرح های تحقیقاتی میزان حمایت مالی از این پروژه بعضا کافی نیست.
حمایت بیشتر مالی وزارت علوم از دانشگاه ها در راستای تعالی بیشتر وضعیت پژوهش با توجه به تعدد مراکز دانشگاهی کشور و محققان، با شرایط فعلی امری سخت و یا زمانبر به نظر می آید. بنابراین با توجه به واقعیت های وضعیت کنونی می تواند گفت که اکنون دانشگاه ها به تنهایی نمی توانند، منشاء تحولات پژوهشی صنعتی خاص و شگرف کشور باشند!. بنابراین تامین هزینه طرح های پژوهشی دانشگاهی با یک تعامل برد- برد از طریق ارتباط صنعت و دانشگاه منطقی ترین مسیر تعالی دوطرفه است.

با این شرایط اوضاع پژوهش را در استان زنجان چطور می بینید؟
استان زنجان یکی از معدود استان های کشور است که دارای۳ دانشگاه سراسری زنجان، تحصیلات تکمیلی علوم پایه و علوم پزشکی است. دانشگاه های آزاد، پیام نور و مراکز علمی کاربردی و غیر انتفاعی نیز در کنار این دانشگاه ها مشغول به فعالیت می باشند. بنابراین پتانسیل بسیار مناسب برای پیشرفت از مسیر پژوهش در این استان وجود دارد.

از بین دانشگاه های استان، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه یکی از دانشگاه های درجه یک در کشور است که غنیمتی برای استان است و به دلیل این که در چند ساله گذشته نسبت مقاله به تعداد اساتید در آن نسبت به دیگر دانشگاه های کشور بالاتر است، طراز علمی استان را نیز به نسبت افزایش داده است. از سویی دیگر تا جایی که اطلاع دارم در دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی و در دانشگاه زنجان نیز فعالیت های علمی موثری انجام می گیرد. سایر دانشگاه های استان نیز به نوبه خود نقشی را در پیشبرد اهداف پژوهشی ایفاء می کنند.

ارزیابی شما از اوضاع پژوهش چیست؟

متاسفانه شاهد بی انگیزگی در بین دانشجویان شده ایم که یکی از نمود های آن را می توانیم در فروش پایان نامه های تحصیلی شاهد باشیم.

نبود انگیزه لازم نتایج نامناسبی را برای پژوهش در پی خواهد داشت. این امر موجب شده تا در برخی مواقع شاهد استخراج مقالات ضعیف می باشیم که نتایج آن مفید فایده نیست.

برای به انجام رساندن برخی از طرح ها ممکن است، مبالغی ارز به واسطه خرید مواد آزمایشگاهی از کشور خارج شده باشد و از سویی دیگر محیط زیست نیز با دور ریزهای این مواد آلوده شده باشد و نتایج آن اطلاعاتی باشد که به دلیل انجام ضعیف کار برای سال ها کاربرد نداشته باشد.

نقش مراکز علمی را برای پرداختن به امر پژوهش چه می دانید؟

یکی از راهکارهای برخی از دانشگاه ها برای تمرکز بیشتر دانشجویان در طرح های تحقیقاتی، اجرای قانون منع اشتغال در حین تحصیل است.

این راهکار با توجه به بسترهای موجود و یا بهتر است، بگویم با عدم وجود بستر مناسب در کشور به اعتقاد شخصی بنده طرح مناسبی نیست دانشجوی ارشد و دکتری که توان مالی اداره زندگی خود را نداشته باشد، نمی تواند به طور مناسب بر روی طرح تحقیقاتی خود تمرکز داشته باشد، تا جایی که بنده اطلاع دارم در این راستا وزارت بهداشت دانشجویان خود را بورس تحصیلی می کند که تا حدی مشکلاتشان مرتفع می شود، ولی متاسفانه در وزارت علوم به صورت عام راهکاری برای این موضوع پیش بینی نشده است.

برخی مواقع به دلیل برگزاری کلاس های آموزشی دانشگاهی توسط اساتید و همچنین ورود به عرصه های فعالیت های اجرایی دانشگاه توسط برخی از آنها، بعضا شاهد عدم اختصاص زمان کافی برای طرح های پژوهشی هستیم که در برخی موارد نیز گریز ناپذیر است.

حال جذب فارغ التحصیلان به عنوان عضو هیات علمی پژوهشی و فعالیت تخصصی آنها در حوزه پژوهش می تواند، راه گشای برخی مشکلات در این حوزه باشد، کما این که این افراد فارغ از مشکلات تدریس می تواند، زمان خود را صرف پروژه های تحقیقاتی و صرف آموزشِ تحقیق به دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری کند.

از سوی دیگر زمان کافی برای آشنایی با مشکلات موجود و ارتباطات بین (موضوعات) صنعت و دانشگاه را خواهد داشت. یکی از درخواست های دانشگاه از این اعضاء می تواند، انجام قراردادهای صنعتی به جای ارائه کلاس تدریس باشد.

به اعتقاد بنده فائق آمدن بر مشکلات پژوهش یک عزم جمعی نیاز دارد که در راس آن ها تصمیم گیرندگان اصلی خانه ملت و وزارت علوم، بهداشت و فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار داشته باشند.

  راهکار شما برای توسعه و ترویج پژوهش در مراکز علمی چیست؟

 قبل از هر چیز یافتن موضوع مناسب پژوهش که مورد نیاز کشور باشد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

به اعتقاد بنده موضوعات انتخابی پژوهشی در درجه اول باید به ترتیب پاسخگوی نیازهای منطقه، استان و کشور باشند. برای مثال با توجه به گستره وسیع گیاهان دارویی منطقه کهکیلویه و بویر احمد، فعالیت در زمینه تولید داروهای گیاهی باید در صدر توجه محققان این منطقه از کشور باشد.

کما این که خروجی این تحقیقات می تواند در رفع مشکلات این منطقه از جمله بیکاری نقش ایفا کند.پس از انتخاب موضوع مناسب تحقیق بسترسازی مناسب برای به ثمر نشستن آن طرح ها از شاخصه های مهم است.

زمینه هایی از جمله نیروی انسانی توانمند و همچنین ایجاد تجهیزات کاری و فراهم کردن جنبه های مالی پروژه باید مد نظر قرار داده شود. این بسترها در هر موقعیت مکانی محیا نمی باشند و ممکن است محقق برای ایجاد این شرایط سال ها وقت صرف کند. کما اینکه در محل هایی که این زمینه ها در آنجا محیاست، افرادی در ابتدای امر با تلاش و پشتکار بسیار آن زمینه ها را ایجاد کرده اند. بنابراین با تجمیع یک جای تمامی این عوامل می توان انتظار داشت که طرح های پژوهشی بتوانند نتایج مفیدی را برای کشور و همچنین خدمت به بشریت داشته باشند.

به عنوان یک دانشگاهی، برای ارتباط تنگاتنگ صنعت و دانشگاه چه راهکارهایی را پیشنهاد می کنید؟
بنده خودم را صرفا به عنوان یک دانشگاهی نمی بینم. بعد از مرحله دکتری وارد صنعت شده ام و ارتباط نزدیک خود را نیز با دانشگاه حفظ کرده ام.

در رابطه با ارتباط صنعت با دانشگاه در سال های اخیر صحبت های بسیاری به میان آمده است. صنعتگران از منظر خود به این موضوع نگاه می کنند و دانشگاهیان نیز نگرش خود را نسبت به این موضوع دارند. صنعتگران به صورت شبانه روزی با مشکلات خود مواجه هستند و بعضا راهکارهای مناسبی را نیز برای حل مشکلات شناسایی کده اند.

بعضی از صنایع از افراد متخصص و با درجه علمی بالا در واحدهای فنی، تولید، کیفی و همچنین تحقیق و توسعه استفاده می کنند که به صورت اختصاصی در صنعت مربوطه فعالیت می کنند.

در بین آن ها افراد زبده ای را می توان یافت که همانند یک محقق به دنبال حل مشکل ایجاد شده رفته و مشکل مجموعه خود را مرتفع کرده اند.

حال تصور کنید، فردی دانشگاهی که با اصول تئوری موجود در صنعت آشنایی داشته و به یک باره وارد صنعت شده و با حجم بزرگ و سیستم های عظیم صنعتی و اصول حاکم بر صنعت مواجه شود. تجربه نشان داده است، سیستم صنعتی این افراد را نمی پذیرد.

به اعتقاد بنده افراد تحصیل کرده و متخصصان دانشگاهی برای آشنایی با صنعت و چالش های آن باید برای مدتی در آن ساختار صنعتی قرار گیرند و با مشکلات و موانع صنعتی آشنا شوند و سپس راهکارهایشان را با داشتن دید صنعتی در صنعت مربوطه پیاده کنند.

راهکار دوره پسادکترا صنعتی یکی از راهکارهایی است که در سال۱۳۹۳ بنا نهاده شد و مشترکا بین وزارت علوم و صنعت، معدن و تجارت در حال انجام است.

اما اکنون تا جایی که اطلاع دارم تعداد انگشت شماری محقق پسا دکترا صنعتی در صنایع پذیرفته شده اند. موانع بر سر راه صنایع ما بسیار زیاد است و حتی اگر راهکارهایی برای رفع آن ایجاد شود، موانع بسیاری در عملیاتی کردن آن ها وجود دارد که برخی از این موانع علمی و فنی بوده و برخی دیگر از جنس دیگر می باشند.

بنابراین رفع موانع صنعتی که با تعامل صنعت و دانشگاه همراه باشد به مراتب مشکل تر از انجام پروژه های دانشگاهی است.

از سویی دیگر بر اساس قوانین وزارتخانه هر عضو هیات علمی جهت ارتقاء رتبه علمی خود، در مدت زمان مشخص باید تعداد مشخصی مقاله علمی به چاپ برساند.

حال اینکه انجام پروژه های رفع موانع صنعتی که نتیجه آن به صورت مقاله استخراج نمی شود، ممکن است سختی زیاد را به همراه داشته و به دلیل زمانبر بودن ممکن است مانع کسب امتیازات لازم جهت ارتقاء این افراد باشد. همین مورد در برخی موارد انگیزه ورود به فضای صنعتی را کاهش می دهد.

البته مشکلات ارتباط بین صنعت و دانشگاه به همین جا ختم نمی شود و این قصه سر دراز دارد. در این راستا نیز وضع قوانین و آئین نامه های بین دستگاه های اجرایی جهت تسهیل در ورود و همکاری دانشگاهیان در پروژه های رفع موانع صنعتی می تواند راهگشای برخی از مشکلات موجود باشد.
ارتباط این دو مقوله را با هم در استان زنجان به خصوص علوم پایه چطور می بینید؟
بنده به لحاظ اینکه مستقیما با صنعت اصلی استان یعنی صنعت سرب و روی در ارتباط هستم به کرات شاهد بازدید دانشگاهیان از این صنایع بوده ام.

در ابتدای ورود علاقمندی دو طرفه ای برای همکاری مشترک وجود دارد و صحبت های اولیه نیز در همان بازدید رد و بدل می شود؛ اما باز هریک به جایگاه اول خود باز می گردند و مشغول فعالیت های قبلی خود می شوند.

پیش بینی هم می شود که این بازدیدها به نقطه مشترکی برسد؛ ولی به هر حال دریچه امیدی برای ایجاد یک نقطه مشترک بین صنعتگران و دانشگاهیان است. البته نباید چشم ها را بر روی برخی از پروژه های انجام شده موفق صنعتی دانشگاهیان بست و به استناد صحبت های بسیاری از افراد مطلع این فعالیت ها در مقایسه با کشور های صنعتی به مراتب کمتر است.

برای نمونه ساختار اصلی دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان بر اساس علوم پایه شکل گرفته است.

بنابراین انتظار می رود که بیشتر در حوزه علوم پایه و تئوری فعالیت کند؛ ولی فعالیت های بسیار قوی کاربردی نیز در گروه های مختلف از جمله شیمی، فیزیک، علوم زیستی، کامپیوتر و حتی ریاضیات انجام گرفته که نتایج آن در حوزه صنعت کاربردهای موثری دارد. از سویی دیگر با توجه به وجود پارک علم و فناوری در این دانشگاه، برخی از فارغ التحصیلان این دانشگاه ایده های کاربردی خود را در قالب شرکت های دانش بنیان تجاری سازی نموده اند.

۱۱۰/ق