پیام ملّت-درحالی که تغییرات اقلیمی و شیوه‌های سنتی دامداری مراتع کشورمان را تحت تاثیر قرار داده و به سمت نابودی برده است، بسیاری از کارشناسان تاکید دارند تغییر سیستم‌های دامپروری سنتی به سبک مدرن و همچنین اصلاح نژاد دام‌ها در بخش سبک و سنگین راهکاری است که می‌تواند علاوه بر بهره‌وری بالاتر ارزش افزوده بیشتری برای تولیدکنندگان و دامپروران ایجاد کند.

به گزارش «پایگاه خبری- تحلیلی پیام ملّت» استان زنجان به عنوان یکی از قطب‌های تولید گوشت قرمز اکنون از کمبود مراتع رنج می‌برد و درصورت بی توجهی به تغییر شیوه‌های سنتی پرورش دام بدون تردید در آینده نزدیک مشکلات بیشتری برای بخش دامپروری این استان ایجاد می‌شود.

هرچند ادامه روند تولید سنتی کم‌کم منافع اقتصادی تولیدکنندگان را کاهش داده و عاملی در ترک این حرفه از سوی دامپروران شده و نهایتا کمبود گوشت قرمز در منطقه و البته کشور محسوس می‌شود.

برهمین اساس موضوع اصلاح نژاد گوسفند افشاری که زادگاه اصلی آن استان زنجان است از سوی مسئولان مطرح شد، به این دلیل که این نوع از دام سبک قابلیت چندقلوزایی و ایجاد ارزش افزوده بالاتر با استفاده کمتر از منابع دارد؛ نکته اینجاست که کیفیت گوشت تولید شده از این نوع دام در سطح قابل قبولی است.

البته به اعتقاد دامپزشکان و متخصصان در این زمینه گوسفند افشاری در مقابل سرما، بیماری‌ها مقاوم‌تراست و سرعت رشد بالایی دارد که ضریب تبدیل را در این نوع گوسفند منطقی می‌کند.

به هرحال علی‌رغم  تمام موارد ذکر شده اجرای اولین و تنهاترین طرح اصلاح نژاد گوسفند افشاری کشور در سال ۸۵ با همکاری دو ارگان دانشگاه زنجان و جهاد کشاورزی به دست پژوهشگران با واردات  سلول‌های جنسی قوچ‌های هموزیگوت از کشور نیوزیلند در یک فضای کاملا بسته در مزرعه دانشگاه زنجان آغاز شد و در ادامه اولین ایستگاه بخش خصوصی  استان در سال ۹۱ توسط اولین شرکت دانش بنیان آغاز به فعالیت کرد و طی سال ۹۲ نیز مراحل انتقال دام اصلاح‌شده به گله‌های مردمی منتقل شد و در استان تجاری سازی صورت گرفت. اما این موضوع نتوانسته به سطح تجاری‌سازی ملی یا فرا ملی برسد و مورد توجه دامداران قرار گیرد.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در این رابطه در گفتگو با خبرنگار پیام ملّت گفت: در حال حاضر این استان به عنوان قطب تولید دام اصلاح شده در کشور مطرح است.

محمدعلی صادقی در توضیح این طرح گفت: این طرح دانش بنیان و بومی‌سازی شده در کشور، اولین طرحی است که در مورد اصلاح‌نژاد دام کوچک در کشور انجام شده به همین دلیل استان زنجان به عنوان یکی از قطب‌های پرورش اصلاح‌نژاد در کشور مطرح است و در شمال غرب کشور به عنوان لیدر اصلی فعالیت داشته و در کل کشور متقاضی برای گوسفند اصلاح شده چند قلوزا را دارد.

وی افزود: این طرح طی سال‌های ۹۱ و ۹۲ در گله‌های مردمی تجاری‌سازی شده است و در ۲۵ استان کشور نیز توسعه پیدا کرده و در داخل استان نیز ۱۵۰ گله مردمی با بیش از ۲۰هزار رأس جز این طرح برای اصلاح نژاد گوسفندی قرار گرفته‌اند.

به گفته محمد علی صادقی عمده این طرح در سطح دام‌داری‌های روستایی گسترش یافته است و مراکز صنعتی حدود پنج الی شش مورد از طرح اصلاح‌نژاد گوسفند چند قلوزا استفاده کرده است، در صورت اجرا شدن کامل طرح، اشتغال‌زایی بالایی در بخش دامداری تجربه می‌شود.

صادقی گفت‌: در حالی که اکنون نزدیک ۴۰۰ الی ۵۰۰ نفر به صورت مستقیم درگیر است و کل تسهیلاتی که در بخش دام استان داده می‌شود به سمت دام اصلاح شده گوسفند چند قلوزا هدایت می‌شود.

وی با اشاره به زمان‌بر بودن موضوع اصلاح نژاد گله‌ها تاکید کرد: دامداران باید به این نکته توجه داشته باشند که از سال اول در تمام گله اصلاح نژاد انجام نمی‌شود بلکه باید حدود دو الی سه سال با راهنمایی کارشناسان جهادکشاورزی کار اصلاح‌نژاد در گله‌ها انجام داد.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاوزی زنجان با اشاره به این که در کنار اصلاح‌نژاد دام باید اقدامات دیگری هم در سطح دام‌داری صورت گیرد، تصریح کرد: جایگاه پرورشی دام باید اصولی و بهداشتی باشد، تغذیه مناسب همچون کنساتره و علوفه به مقدار نیاز در اختیار دام قرار گیرد. زیرا تاثیر قابل توجهی در چند قلوزایی دارد.از لحاظ کلی باید یک مدیریت خوب مانند مسائل بهداشتی، قرنطینه‌ای و اصلاح‌نژادی انجام شود که اگر تمام این شرایط در کنار هم رعایت نشود، طرح در شرایط سنتی و بومی موفقیت‌آمیز نخواهد بود.

صادقی خاطر نشان کرد: در شرایط بومی و روستایی در برخی از روستاها، میش‌ها در برخی گله‌ها سه و چهار قلوزایی داشته‌اند و از لحاظ اقتصادی برای دام‌دار موثر بوده‌اند، علاوه بر این که اصلاح‌نژاد بهبود یافته گوسفند افشاری به دلیل شرایط فیزیکی و خصوصیات ژنتیکی می‌تواند دو منظوره یعنی گوشتی و شیری باشد همچنین مقاومت بالایی در برابر بیماری و شرایط محیطی دارد و ضریب تبدیل و رشد نیز بالا رفته است.

مدیر عامل کشت و صنعت حسینیه اعظم زنجان نیز در این رابطه به خبر پیام ملّت گفت: موسسه مصباح زنجان هم در حال تکثیر گوسفند چند قلوزا است و استان‌های متقاضی و دامداران در صورت داشتن درخواست برای پرورش این گوسفند در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد.

محمد آسیابی با اشاره به این که دانشگاه زنجان با جهاد کشاورزی استان ژن چندقلوزایی را به گوسفند افشاری انتقال داده‌اند، افزود: از طریق این دو ارگان٬ تثبیت ژن در گوسفند صورت گرفت و در نهایت تکثیر بعد از تثبیت ژن توسط موسسه مصباح و بقیه دامداری‌ها صورت گرفت.

به گفته وی، گوسفند نژاد افشاری بومی استان زنجان است و اگر در کل کشور پراکنده شده و از لحاظ خوراک، بهداشت و تکثیر مدیریت شود قدم موفقیت‌آمیزی برای تولید دام سبک و تامین گوشت کشور و درآمدزایی دامداران خواهد بود./ب