به گزارش «پایگاه خبری- تحلیلی پیام ملّت» آیا ترویج کشت زیر نایلونی برای طبیعت مفید است و یا مضر؟ در پاسخ به این سوال باید گفت: باقی ماندن نایلون در اراضی کشاورزی، کاهش حاصلخیزی خاک را به همراه دارد و توسعه پایدار کشاورزی را با خطر جدی مواجه می‌کند.

هرچند بهره گیری از پلاستیك در كشت محصولات جالیزی و سبزی و صیفی جات مزایای كوتاه مدتی چون بهبود عملكرد و تولید بیشتر و حتی صرفه جویی در آب را بدنبال دارد اما اگر به شكل درستی از آن استفاده نشود مخاطرات آن از مزایایش بیشتر است.

افزایش تولید و صرفه جویی در مصرف آب را می توان با روش های دیگری نیز همچون استفاده از سیستم های نوین آبیاری و ایجاد گلخانه دنبال و پیگیری كرد اما باید توجه داشت رهاسازی پلاستیك در كشت نایلونی صدمات جبران ناپذیری به آب و خاك وارد می سازد.

زمان بر و هزینه بر بودن جمع آوری پلاستیك و اجاره ای بودن زمین های كشاورزی موجب شده تا در كشت های نایلونی معمولا پلاستیك های استفاده شده در دل خاك باقی بمانند و اقدامی برای جمع آوری آنها صورت نگیرد.

معضل رهاسازی پلاستیک بیش تر در اراضی اجاره‌ای است.

مهدی بیگدلی، کارشناسان کشاورزی در خصوص کشت زیر نایلونی به خبرنگار پیام ملّت گفت: معضل رهاسازی پلاستیک بیشتر در اراضی اجاره‌ای است، جمع آوری پلاستیک‌هایی که برای کشت محصول از آن‌ها استفاده شده، مستلزم وقت و هزینه زیاد است. به همین علت معمولا در زمین‌های کشاورزی که اجاره می‌شوند شاهد رها سازی پلاستیک و عدم جمع آوری آن‌ها هستیم.

بیگدلی افزود: می‌توان با انعقاد قرارداد، بهره بردارانی که زمین کشاورزی اجاره می‌کنند را ملزم کرد در صورت استفاده از پلاستیک در کشت محصول، در پایان برداشت و هنگام تحویل زمین، پلاستیک را جمع آوری کنند.

بگفته این کارشناس کشاورزی در کشت سبزی و صیفی جات و محصولات جالیزی پلاستیک مانع تبخیر آب و در واقع منجر به صرفه جویی در مصرف آب می‌شود و محیط ریشه را گرم‌تر می‌کند در نتیجه در سطح خاک جوانه سازی بیشتری صورت می‌گیرد که موجب تولید بیشتر محصول و عملکرد بالای آن می‌شود.

بیگدلی ادامه داد، کارکرد دیگر پلاستیک در کشت سبزی و صیفی جات و محصولات جالیزی موجب حذف علف‌های زاید و هرز می‌شود.

مزایای استفاده از پلاستیک یک روی سکه است روی دیگر آن مضرات و تهدید‌های زیست محیطی آن است، زیرا اگر نسبت به جمع آوری پلاستیک پس از پایان برداشت اقدام نشود باعث آلودگی زیست محیطی در سطح اراضی خواهد شد.

بیش از ۷۰۰ هکتار از زمین های زراعی فقط در شهرستان زنجان به روش های زیرنایلونی و تونلی کشت می شود.

جعفر سرداری، مسئول زراعت جهاد کشاورزی شهرستان زنجان نیز در این باره به خبرنگار پیام ملٓت گفت: طی روز های اخیر برآورد کشت زیر نایلونی برخی از محصولات کشاورزی در سطح شهرستان زنجان آغاز شده است، با توجه به مزایایی که این نوع از روش کشت دارد کشاورزان استقبال بیشتری از آن داشته اند به طوری که طی چهار تا پنج سال اخیر سطح زیر کشت زیر نایلونی در سطح این شهرستان بالاتر رفته است.

این مسئول به مزایای این روش کشت اشاره نمود و گفت: پیش رس نمودن محصولات بدلیل تسریع در جوانه زنی، تسریع در رشد اولیه محصول و در نتیجه تسریع در بازار رسانی از جمله مزایای این روش است.

سرداری افزود: کاهش تبخیر و کاهش مصرف آب، افزایش راندمان آبیاری، کاهش فرسایش آبی و بادی، کاهش خسارت علف های هرز، جلوگیری از خسارت سرمای دیررس بهاره و… موجب استقبال کشاورزان زنجانی از این روش شده است و بخشی از محصولات از قبیل هندوانه، خربزه، طالبی، خیار و حتی گوجه فرنگی را با این روش کشت می کنند.

به گفته این مسئول، براساس بازدیدهای میدانی و پایش های صورت گرفته بیش از ۷۰۰ هکتار از زمین های زراعی در شهرستان زنجان به روش های زیرنایلونی و تونلی کشت می شود.

مسئول زراعت جهاد کشاورزی شهرستان زنجان به کشاورزان زنجانی تاکید کرد: کشاورزان بعد از برداشت محصول و اتمام فصل برداشت، نسبت به جمع آوری بقایای پلاستیک های مصرفی اقدام نمایند تا ضمن جلوگیری از آلودگی زیست محیطی، کارکرد ادوات و ماشین آلات کشاورزی هم در سالهای بعد با مشکل مواجه نگردد

تجزیه پلاستیک در درون خاک ۳۰۰ تا ۵۰۰ سال زمان نیاز دارد که بعد از تجزیه مواد سمی به درون خاک اضافه می کند.

علی اسدی، معاون نظارت و پایش محیط زیست استان زنجان در این باره به خبرنگار پیام ملّت گفت: نایلونی که توسط صیفی کاران جهت کشت مورد استفاده قرار می گیرد به مدت طولانی در طبیعت باقی می ماند و به راحتی قابلیت تجزیه با میکروب ها را ندارد، جهت کاهش مخاطرات زیست محیطی بعد از اتمام دوره برداشت محصول، باید این نایلون ها از سطح خاک جمع آوری شوند.

وی افزود: کشت نایلونی را باید از مخاطرات جدید زیست محیطی دانست چرا که در این روش پلاستیک‌های به کار رفته متاسفانه در حین کشت جمع آوری نمی‌شود و در خاک مدفون باقی می‌مانند به طوری که در دهه‌های اخیر استفاده از پلاستیک به طرز چشم گیری در تمام زمینه ها افزایش پیدا کرده و این موضوع به کشت محصولات کشاورزی هم سرایت کرده است به طوری که در حال حاضر مصرف بیش از اندازه پلاستیک و رهاسازی آن در محیط از چالش‌های مهم زیست محیطی است.

به گفته این مقام مسئول جمع آوری نایلون هایی که در زمان کشت استفاده شده است، می تواند ارزش اقتصادی برای کشاورزان نیز داشته باشد اما متاسفانه برخی از تولیدکنندگان محصولات کشاورزی نایلون را بر روی زمین رها می کنند که می تواند معایب زیست محیطی و مشکلاتی را برای طبیعت ایجاد کند.

اسدی با بیان این که بهره گیری از پلاستیک برای کشت محصولات کشاورزی در نواحی گرم و خشک هرچند در صرفه جویی آب و مصرف سموم علف کش کمک می‌کند و به عنوان مزیت این روش کشت عنوان می شود، اما در اصل قاتل خاموش محیط زیست محسوب می‌شود، زیرا پلاستیک باقیمانده در خاک به شکل عایق عمل می‌کند و مانع تنفس طبیعی خاک می‌شود.

معاون نظارت و پایش محیط زیست استان زنجان تصریح کرد: برای تجزیه پلاستیک‌های باقی مانده در خاک بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ سال زمان نیاز است و به علت شیمیایی بودن این مواد اثرات نامطلوبی بر گیاهان و جانوران دارد و حتی گاهی اوقات منجر به سمی شدن خاک می‌شود، از سویی دیگر علاوه بر آلودگی‌های آب و خاک و تاثیر منفی که رهاسازی پلاستیک بر کیفیت این دو باقی می‌گذارد باید به آلودگی هوا نیز اشاره کرد، چرا که مشتقات نفتی پلاستیک جذب خاک می‌شود و در هنگام وزش باد آن‌ها را تبدیل به ریزگرد می‌کند.

پلاستیک با تکه تکه شدن، به سهولت توسط باد در نواحی بیابانی جابه جا و سبب انتشار آلودگی در نواحی دیگر نیز می‌شود.

اسدی با بیان این که پلاستیک با تکه تکه شدن، به سهولت توسط باد در نواحی بیابانی جابه جا و سبب انتشار آلودگی در نواحی دیگر نیز می‌شود افزود: این امر سبب آسیب پذیری پرندگان و جانواران و در معرض خطر قرار گرفتن نسل آن‌ها می‌شود و ممکن است خورده شدن پلاستیک توسط گوسفندانی که برای چرا در نواحی آلوده برده می‌شوند مسمومیت و مرگ آن‌ها را به دنبال داشته باشد و در نتیجه تنوع زیستی هم به خطر می‌افتد.

وی با بیان این که جهاد کشاورزی می تواند نظارت مستمر بر این نوع روش کشت داشته باشد تصریح کرد: باید بین کشاورزان فرهنگ سازی لازم صورت گیرد تا بعد از اتمام عملیات برداشت اقدام به جمع کردن این معظل زیست محیطی کنند‌.

پلاستیک و چهره مخدوش طبیعت

سال‌هاست کارشناسان تبعات ناشی از رها شدن پلاستیک‌ها در طبیعت را به علت چرخه طولانی مدت بازیافت و آلودگی‌های زیست محیطی آنرا گوشزد می‌کنند، اما علی رغم این هشدار ها، تهدیدات زیست محیطی پلاستیک این مهمان ناخوانده طبیعت از سوی برخی از مردم و مسئولان خیلی جدی گرفته نمی‌شود.

همانگونه که اشاره شد شاید استفاده از روش کشت‌های زیر پلاستیکی یکی از راه‌های افزایش تولید در کم آبی‌های سال‌های اخیر باشد، اما برای جبران و جلوگیری از خطرات بیشتر پلاستیک‌ها چه باید کرد؟