صغرا بنابی فرد – رفت و آمد در خیابان‌ها با هر وسیله نقلیه‌ای وجود سرعت گیرها را اثبات می‌کند.درحال حاضر  سرعت‌گیر ترافیکی یکی از بهترین و مهم‌ترین ابزارها در کنترل سرعت و کاهش خسارت‌های جانی و مالی ناشی از تصادفات در اثر سرعت بالا است. هر چند برخی معتقدند سرعت گیر برای مسیرهای داخل شهری چندان ضروری نبوده و بهتر است با فرهنگ‌سازی کمترین کمک را از آنها گرفت، اما برخی دیگر قاطعانه تاکید دارند که برای کنترل و جلوگیری از خطرات احتمالی رانندگان خاطی وجود سرعتگیر قطعی و الزامی است.

نصب سرعت‌گیر باید بنابر قوانین استاندارد انجام شود. شهرداری‌ها با رعایت این ضوابط مسئول اجرا و نصب سرعت‌گیرهای ترافیکی هستند. طبق استاندارد، حداکثر ارتفاع سرعت‌گیر نباید بیشتر از ۳۰ سانت باشد. سرعت‌گیرها معمولا در مکان‌هایی که سرعت ماشین‌ها کمتر از ۱۵ کیلومتر است، مانند مراکز خرید و پارکینگ ها استفاده می شوند. اما اگر در سطح شهر زنجان دقت کنیم تقریبا اغلب مسیرها سرعتگیر دارند. گاه تعدادشان راننده را به دلیل آسیب دیدگی اتومبیل کلافه می‌کند و چه بسا هزینه‌هایی را در پی خواهد داشت. برای مثال مسیر مجاور هتل سپهر در مسیر جاده گاوازنگ چه نیازی به ۲ سرعتگیر نامتعارف دارد. این مورد تنها یکی از مسیرهای مشکل‌زاست.

در این میان نقش چاله‌های خیابانی و آسفالت‌ریزی‌های بدون کارشناسی همان بلایی را بر سر خودروها می‌آورند که سرعتگیر‌ها در آن نقش‌آفرینی می‌کنند. مسیرهایی که به درستی بر آنها نظارت نمی‌شود همچون قسمت مجاور میدان تازه احداث ورودی شهرک اندیشه یا کوچه‌های مصلی در منطقه اراضی پایین کوه که به شدت نیاز به آسفالت‌ریزی دارند و به نظر می‌رسد خودروها با سرعت کم نیز آسیب‌پذیرند.

علی سلیمی یکی از تعمیرکاران  خودرو در  گفت و گو با خبرنگار پیام ملّت می‌گوید: متاسفانه برخی از خودروهایی که برای تعمیر به ما مراجعه می‌کنند به دلیل همین سرعت گیر‌ها و چاله‌های خیابانی دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند و گاه آسیب‌دیدگی آنها بسیار قابل توجه است.

به گفته وی از بین رفتن کمکی‌های خودرو، خرابی بلبرینگ‌های چرخ‌ها، بوش مندل، بوش اکسل تنها بخشی از مواردی است که از قِبل وجود چاله‌ها و سرعتگیرها شامل حال خودروها شده و هزینه‌هایی را برای صاحبان خودرو تحمیل می‌کند.

سلیمی خارج شدن لاستیک‌ها از بالانس بودن را آسیب دیگری برشمرده و ادامه می‌دهد: اگر دست‌اندازها به شدت آسیب‌زا باشند سرکمک‌فنر‌ها ترک برداشته و در نهایت از انجام وظیفه خود باز می‌مانند. وظیفه کمک فنرها کنترل نوسانات ایجاد شده در فنر خودرو است که در نهایت آنها را میرا می‌کند.

رئیس کمسیون توسعه عمران و محیط زیست شورای شهر زنجان نیز در ابتدا با اشاره به اینکه آسفالت‌ریزی تبدیل به یک معظل جدی شده است عنوان می‌کند: زنجان آب و هوای سرد و کوهستانی دارد و بارش برف و باران منجر به آسیب‌دیدگی‌های آسفالت‌ها می‌شود. هرچند متاسفانه ما برای زیرسازی‌های درست آسفالت‌ریزی نیروهای متخصص کمی در شهرداری داریم. چرا که آسفالت‌ریزی باید طبق اصول انجام گیرد والا بارها و بارها هزینه تراشی خواهد کرد.

آسفالت جایگزین

رزاق محمدی از نبود مواد اولیه مناسب برای آسفالت‌ریزی نیز سخن به میان آورده و اظهار می‌کند: برای جلوگیری از آسیب‌های آسفالت‌‌های فعلی بارها استفاده از بتن (RCC) را پیشنهاد داده‌ایم اما تاکنون شهرداری ترتیب اثر نداده است. بتن (RCC) جهت روکش خیابانها، معابر عمومی شهری، جاده های روستای و کوهستانی، جاده های اصلی و محوطه های صنعتی که تردد وسایل نقلیه سنگین وجود دارد استفاده می شود.

نبود نظارت کافی بر کار پیمانکاران و بازخواست نشدن آنها به دلیل خرابی‌های آسفالت‌ریزی در زمان تعیین شده از دیگر عواملی است که میزان خرابی‌ها را افزایش می‌دهد. این مسئول ضمن بیان این موارد ادامه می‌دهد: به نظر می‌رسد ضمانت اجرایی برای پیمانکاران ضعیف است و این مهم باید مدنظر قرار گیرد.

منطقی نبودن میزان بالای سرعتگیرها در شهر

محمدی وجود سرعتگیر‌ها در شهر را چندان عقلی و علمی ندانسته و اشاره می‌کند: در واقع فرهنگ و ساختار بازدارندگی ایراد دارد. به عبارتی ما برای مهار رانندگان قبل از حادثه‌آفرینی مجبور به استفاده از سرعت گیرها می‌شویم. البته این موضوع را در نظر بگیریم که وجود سرعت‌گیرها طبق نظر کمیته ترافیک که متشکل از نمایندگان چند ارگان مربوطه است قطعی و تصویب می‌شود و شهرداری در این میان تنها اجرا کننده است و اگر بعد از تصویب در اجرای آن سستی کرده و حادثه‌ای رخ دهد شهرداری مقصر شناخته خواهد شد.

متاسفانه در نصب تابلوهای راهنمایی رانندگی مربوط به سرعتگیر آنگونه که باید و شاید اقدام نشده و حتی در اجرای سرعت گیرها هم نبود نیروی متخصص دیده می‌شود. البته باید به این سوال مهم پاسخ گفت که سرعت گیر‌ها لازم هستند یا مزاحم؟ وی با تاکید بر این موارد، از ارائه نامه‌ای در جهت اصلاح همه سرعتگیرهای نامناسب به رئیس شورای شهر در اولین فرصت خبر داده و بیان می‌کند: این مورد را به صورت جدی پیگیری خواهد کرد و نتیجه آن‌ به زودی مشخص می‌شود.

میزان آسفالت سالانه مورد نیاز زنجان

معاون امور زیربنایی و حمل و نقل شهری شهرداری زنجان در ادامه با اشاره به اینکه میزان آسفالت‌ریزی به همه خیابان‌های سطح شهر زنجان یک و نیم میلیون تن تخمین زده شده است، می‌گوید: عمر مفید آسفالت ۵ سال است و بعد از آن نیاز به ترمیم خواهد داشت و باید از هر ۱۰ سال یکبار از نو آسفالت‌ریزی شود. اگر برای زنجان طی ۱۰ سال برنامه‌ریزی داشته باشیم باید حدود ۱۵۰ هزار تن سالانه آسفالت‌ریزی کنیم. این درحالی است که سال ۹۷ و ۹۸ ، ۴۰ هزار تن عملی شد و برای امسال نیز ۳۰ هزار تن در نظر گرفته شده بود که با مساعدت شورای شهر و جمعی از مسئولان این رقم را به ۶۰ هزار تن رساندیم. برای اینکه بتوانیم هر ۱۰ سال یکبار کل آسفالت‌ریزی‌ها را تجدید کنیم فاصله بسیاری با میزان سالانه داریم. پس نمی‌توان انتظار داشت که با استاندارها پیش برویم.

سعید عباسی تاکید می‌کند: اگر وضعیت خیابان‌ها چندان رضایت بخش به نظر نمی‌رسد باید به سراغ تامین منابع مالی مورد نیاز برویم و مشکل را در نبود اعتبار ببینیم. طی ۴ تا ۵ سال اخیر قیمت آسفالت از حدود ۳۰۰ هزار تومان برای هر تن به ۸ میلیون تومان افزایش یافته است و این نوسان بالا منابع مالی بسیار بالایی را می‌طلبد. در نتیجه نه تنها ما به سمت جلو پیش نمی‌رویم بلکه عقبگرد نیز می‌کنیم.

نظارت جدی بر پیمانکاران

وی با رد عدم نظارت بر کار پیمانکاران بیان می‌کند: ما از پیمانکاران تضمین ۱۸ ماهه می‌گیریم و نظارت‌های سنگینی بر آنها داریم. همچنین از اطلاع‌رسانی مشکلات آسفالت‌ها در اجرای پروژه‌های جدید از سوی مردم و مسئولان و پیگیری آن توسط شهرداری استقبال می‌کنیم.

عباسی می‌افزاید: میزان چاله‌ها در شهر زنجان زیاد است. جالب است بدانید هنوز روکش آسفالت با عمر ۲۰ ساله داریم. چه بسا مواردی چون کار شرکت‌های حفاری عملی می‌شود که روند سرعت اجرای اهداف ما را به شدت کاهش می‌دهند. به عبارتی سرعت ترمیم کمتر از ایجاد این چاله‌ها است. با این حال به محض اینکه شرایط جوی مناسب می‌شود کار آسفالت‌ریزی آغاز می‌شود.

سرنوشت آسفالت دوربرگردان‌ها

طبق مشاهدات خبرنگار پیام ملّت دوربرگردان اتوبان ۲۲ بهمن به سمت سه‌راه امجدیه یکی از مسیرهایی است که بارها چاله‌ها در آن تولید و ترمیم می‌شوند و در اصل ترمیم نیز دردی از آن دوا نمی‌کند و همه چیز از نو سر می‌گیرد، این مسئول با اشاره به این نقطه می‌گوید: با توجه به اینکه در دوربرگردان‌ها شاهد جمع‌شدگی آسفالت هستیم در نظر داریم سال آینده اغلب دوربرگردان‌ها را به صورت بتنی اجرا کنیم.

وی ادامه می‌دهد: پروژه آسفالت‌ریزی تا آخر سال ادامه خواهد داشت.

عباسی اظهار می‌کند: شهرداری در تعداد سرعت گیرها نقشی ندارد بلکه تنها موضوع اجرای آن را برعهده دارد. شورای ترافیک به صورت کتبی مکان را مشخص کرده و شهرداری مکلف به اجرای آن است. اگر سستی به خرج دهد ممکن است با اعمال قانون مواجه شود.

وجود سرعت گیرهای در شهر الزامی است

سرعت گیرهایی که اخیرا اجرا شده‌اند استاندارد هستند. سرعتگیرهای سابق نیز به مرور اصلاح خواهند شد. معاون امور زیربنایی و حمل و نقل شهری شهرداری زنجان ضمن بیان این موارد ادامه می‌دهد: سرعت گیرها باید در شهر استفاده شوند و وجودشان بدون شک قطعی و الزامی است. دلیل آن نیز نامناسب بودن رانندگی است. چه طور می‌شود راننده‌ای در محدوده شهر با سرعت ۱۶۰ کیلومتر رانندگی کند و ما انتظار حادثه نداشته باشیم.

سرعت مطمئنه و سرعت بالا تنها چند دقیقه فاصله دارند

به نظر وی اگر قرار باشد سرعت گیرها کاهش پیدا کنند بهتر است در ابتدا درفرهنگ رانندگی خودمان تجدید نظر کنیم و هر کسی به نوبه خود وارد صحنه شده و این مهم را عملی کند. برای مثال تفاوت سرعت مطمئنه با سرعت بالا برای پیمودن یک مسیر مشخص تنها چند دقیقه است و این چند دقیقه ارزش حادثه آفرینی ندارد. این موضوع باید تبدیل به یک فرهنگ و باور شود که ما چه رفتاری داریم و در قبال آن چه نتیجه‌ای را بدست خواهیم آورد.

همه پای کار باشیم

به نظر می‌رسد در باب سرعتگیرها باید خودمان نیز پای کار باشید. چراکه وجود سرعتگیرها در خیابان‌های پرتردد شهر قابل قبول نیست و به جای این کار باید فرهنگ رانندگی با سرعت مطلوب را در جامعه پیاده کنیم. اینکه افراد با تشخیص درست خود سرعت مطمئنه را انتخاب کنند اثرگذارتر از راهکار‌‌های اجباری و تنبیهی است. پس چرا نباید اصلاح خطاها را از خودمان شروع کنیم و چرا نباید هر کدام از ما به قوانین عمل کنیم و تابع قانون باشیم؟ چرا باید صرفا با عوامل سخت‌افزاری مقابل سرعت بالای خودروها بایستیم؟