به گزارش «پایگاه خبری – تحلیلی پیام ملّت» شوراهای اسلامی بر اساس قانون نهادهای غیرسیاسی هستند و به منظور پیشبرد بهتر و سریعتر امور محلی تشکیل می‌شوند؛ کارشناسان معتقدند اصلاح قانون، دوری از سیاست زدگی و توجه به پاک دست بودن اعضا در این نهاد می‌تواند اثربخشی و کارآیی شوراها را افزایش دهد.

قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی و انتخاب شهرداران مصوب خرداد ۱۳۷۵ و اصلاحات آن، هدف تشکیل شوراهای اسلامی را پیشبرد سریع برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی، پرورشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم و نظارت بر امور روستا، بخش، شهر و شهرک دانسته است.

با اینکه در قانون حتی اشاره ای به فعالیت های سیاسی شوراها نشده ولی این نهاد به عنوان یکی از مجامع تصمیم ساز در مدیریت شهری همواره مد نظر تشکلها و احزاب سیاسی بوده و به ویژه در انتخابات و مراحل شکل گیری این نهادهای مردمی، نقش آفرینی احزاب سیاسی مشهود است.
شوراها هم اینک در جمهوری اسلامی ایران تجربه پنج دوره را پشت سرگذاشته و خود را برای انتخابات دوره  ششم آماده می کنند. با دعوت از رییس شورای شهر زنجان عضو چندین دوره شورای شهر و دکتر فرشید جعفری عضو هیات علمی دانشگاه اسلامی واحد زنجان عملکرد شوراهای اسلامی، چشم انداز و راهکارهای جلب مشارکت حداکثری مردم در انتخابات شوراها، در «ایرنای مرکز زنجان» مورد واکاوی قرار گرفت.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی زنجان با اشاره به اینکه در باب مقامات محلی ۲ مصداق قدرت انتصابی و انتخابی وجود دارد، گفت: بحثی که در این ارتباط وجود دارد، رابطه بین قدرت انتصابی با قدرت انتخابی است و اینکه کدامیک دیگری را نظارت می کند.

دکتر فرشید جعفری افزود: آنچه مسلم است،  قانونی وجود دارد، در قد و قامت حکومت اسلامی که مطابق با آن انقلاب اسلامی شکل گرفته است، در این میان مقامات محلی انتصابی باید مصوبه های مقامات محلی انتخابی که شورا نام دارد را اجرایی کنند.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر اعضای شوراهای اسلامی که از سوی مردم و به طریق انتخابات تعیین می شوند، به این حق خود آگاه باشند که این افراد وجهه نظارتی نسبت به دستگاههای اجرایی دارند که متاسفانه در موارد بسیاری این مهم انجام نمی گیرد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: یکی از انتقادات وارده بر شوراهای اسلامی به استثنای معدود افراد که پاک دست بودند و به نوعی به وظایف خود آشنا بودند، در موارد بسیاری اعضای شورا که باید نمایندگی جمعی را برای شهروندان شهر زنجان داشته باشند، متاسفانه به نمایندگی فردی تبدیل شدند.

جعفری با بیان اینکه این موضوع یکی از آسیب های جدی پنج دوره شوراهای اسلامی در کشور نیز بوده است، افزود: برای مثال فردی که در این انتخابات شرکت می کند، تا به نوعی مشکل فلان سرمایه گذار را برطرف کند و این موضوع کمک می کند تا در آینده به لحاظ مالی در مجلس شورای اسلامی شرکت کند که متاسفانه چنین تفکری در کل کشور حاکم است.

این کارشناس  با تاکید بر اینکه این تفکر موجب شده تا شوراهای اسلامی وجه تخصصی خود را از دست بدهند و تبدیل به یک وجه سیاسی شوند، ادامه داد: این سیاست زدگی شوراهای اسلامی بزرگترین آسیبی است که وجود دارد و در این میان در شهر زنجان نیز افرادی بودند که فراجناحی عمل کردند، به نوعی عقبه سیاسی خود را در تخصص خود جای ندادند و این افراد در طول مدت فعالیت شورایی سالم و پاک دست ماندند.

وی اظهار داشت: این در حالی است که بسیاری از زد و بندهای دوره های شورا فاش نشده و اینکه فردی به عنوان عضو شورا تایید می شود، باید در تراز دولت اسلامی  قرار گیرد و بنا به فرامین رهبری، دولتی  است که معطوف به مدیران اجرایی بوده و در آن خبری از باند بازی، رفیق بازی، رشوه خواری نیست.

جعفری با بیان اینکه اگر فردی که می خواهد وارد شورا شود، در قامت دولت اسلامی ظاهر شود، آسیب ها به حداقل می رسد، افزود: از سوی دیگر عضو شورا، ذهنیت نمایندگی تک تک افراد را ندارد، بلکه نمایندگی جمعی شهروندان را برعهده دارد و توجه به این مهم می تواند باند بازی و مسائل دیگر را کاهش دهد.

 روند شوراهای اسلامی تکاملی است

رییس شورای اسلامی شهر زنجان نیز با اشاره به اینکه تمامی ارکان نظام توسط مردم تعیین می شود و حضور آنان در عرضه های مختلف بسیار تاثیرگذار، جدی و اساسی است، گفت: شوراهای اسلامی شهر و روستا بر اساس حوزه فعالیتشان مهم هستند.

عباس راشاد با بیان اینکه پنج دوره از عمر فعالیت های شوراهای اسلامی در کشور می گذرد که فراز و نشیب هایی داشته اند، اضافه کرد: روند شوراها تکاملی بوده، جدا از دولت ها و جناح های مختلف، باید گفت قانون شوراها به ارزیابی دوباره نیاز دارند، چرا که این قانون اشکالات و ایرادات مختلفی دارد.

این عضو شورای اسلامی شهر زنجان ادامه داد: این در حالی است که با قانون فعلی، حوزه وظایف شوراها در بسیاری از موارد، دقیقا مشخص نیست، مسوول و بررسی مصوبات شوراها به دستگاه اجرایی محول شده  که در قانون اساسی  به صراحت اعلام شده،  دستگاههای اجرایی باید از شوراها تبعت کنند، این با ارسال مصوبات به فرمانداری و کمیته تطبیق تناقص وجود دارد.

وی اظهار داشت:  نهاد شورا متولی مشخصی ندارد، چون دستگاههای اجرایی، کارمندان شهرداری را مجموع خود می دانند، وشورا را  یک تافته جدا بافته  و اضافی تر قلمداد می کنند.

راشاد افزود: اولین پیشنهاد برای حل این معضل، اصلاحیه  قانون شوراهای اسلامی است که این مهم باید مورد توجه و تجدید نظر قرار گیرد، که تحقق این مهم نتایج مثبت به دنبال دارد.

شاخص های دولت اسلامی در شوراها مورد توجه قرار گیرد

استاد گروه روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی  نیز در خصوص شاخص های عضویت در شورا، اظهار داشت: پاکدستی برای عضویت در شوراها امری مهم محسوب می شود، متاسفانه زمینه و ساختار لازم برای شفاف سازی افراد برای ورد به این نهاد وجود ندارد، در این میان مشاهده می شود افراد با انگیزه هایی قصد ورود به شوراها دارند، در ظاهر می گویند برای خدمت به مردم ورود پیدا کرده ایم اما در پشت صحنه بحث هایی در جریان است.

وی با اشاره به اینکه شاخص های دولت اسلامی طبق فرامین رهبری باید در انتخابات شوراها مورد توجه قرار گیرد، اضافه کرد: فردی که منطبق با این شاخص ها به شورا وارد می شود، شهروندان زیر مجموعه ای که نمایندگی  آنان را برعهده دارد، بسیار سعادتمند و خوشبخت خواهند شد.

این کارشناس امور بین الملل ادامه داد:  فردی که می خواهد به شورا ورود پیدا کند، باید مطالعات کافی را داشته باشد و از طرفی این نهاد وظیفه نظارت برفعالیت های دستگاههای اجرایی را دارد، اما ذهنیی که وجود دارد این است که شورا کار انتخاب شهردار  و عمرانی می کند که تصورات در این زمینه صحیح نیست.

وی با  بیان اینکه وقتی مسائل عمران مطرح می شود، کارهایی مختلف از قبیل  زدو بندها به وجود می آید، اظهار داشت: از ابتدا با نیت ورود، باند بازی در شورای شهر  رخ می دهد که نتیجه آن همین دستگیری ها، اختلاس و رانت می شود و در یک جمله باید گفت، مهمترین شاخص در شوراها که متاسفانه قابل دیدن نیست، نیت و قصد فرد شرکت کننده به  انتخابات شورا است.

جعفری افزود:  افراد قبل از ورود به شورا باید مطالعه به معنای پژوهشگرانه کافی  به حوزه کاری خود داشته باشند، به وظایف خود  مسلط باشند، که وقتی مورد انتخاب واقع شدند، به عنوان یک سیستم عامل عمل کنند، اما متاسفانه چنین چیزی  نیست  اینکه گفته می شود، برو یاد بگیر.

وی خاطر نشان کرد:  اصلاحیه  قانون شوراهای اسلامی در مجلس شورای اسلامی می تواند شفافیت لازم در حوزه های مختلف را برای ورود به شوراها فراهم کند که تحقق این مهم نتیجه. کار آیی  لازم را نیز به دنبال دارد.

 عضو شورای اسلامی شهر زنجان نیز در این خصوص گفت: با نگاهی به وظایف شوراها باید گفت یک عضو شورایی نیز باید همانند یک نماینده مجلس صاحب نظر باشد  و ذهنیتی  که کار شوراها فقط عمرانی می دانند، غلط است. 

وی اضافه کرد:  این در حالی است که از  شوراها به عنوان یک پارلمان محلی یاد می کنند و  حتی در برخی کشورها این نمایندگان، حوزه قدرتشان  بیشتر بوده،  بنابر این یک عضو شورا باید مجرب، پاک دست، باشد و  در این ارتباط دستگاههای نظارتی هم  باید نظارت داشته باشند.

راشاد افزود: برای ورود اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا باید اطلاعات کاملی در مور آنان احصا و گردآوری  شود و در این خصوص با تهیه نرم افزاری و با  بهره گیری از اطلاعات جمع آوری شده  باید نسبت به ارزیابی دقیق افراد برای ورود به شوراها اقدام  کرد.

رییس شورای اسلامی شهر زنجان ادامه داد: متاسفانه به این موضوع توجه نشده و با گذشت ۴۲ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، نباید مدیریت شهر و کشور را به آرزوها  محول کرد، بلکه باید مسوولان نظارتی، مجلس شورای اسلامی و دست اندرکاران امر دست به دست هم دهند تا در شناسایی افراد اصلح،  مطابق با چارچوب های تعیین شده انتخاب شوند تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود.

شورای شهر زنجان در زمینه فرهنگ عملکرد بدی داشت

رییس شورای اسلامی شهر زنجان با اشاره به  عملکرد کاری شوراها، ادامه داد: با  شاخص هایی می توان نسبت به ارزیابی ادوار گذشته شوراها، میزان موفقیت و یا عدم این مهم در شهر زنجان اقدام کرد، به طوری که می توان گفت اقدامات خوبی در زمینه توسعه فضای سبز شهر انجام دادند و هم اکنون شهر زنجان در سرانه این حوزه در سطح کشوری برتر است.

وی با بیان اینکه شورای پنجم اسلامی زنجان در حوزه فرهنگ عملکرد بدی داشت، اضافه کرد: حتی می توان گفت  به این موضوع  مهم توجه چندانی نشده، این در حالی است که  ۶ درصد از بودجه  شهرداری های  استان های دیگر به این مقوله مهم اختصاص یافته  که این رقم در شهر زنجان به یک درصد هم  نمی رسد.

راشاد با اشاره  اینکه نمره اقدامات شوراها در حوزه عمرانی متوسط است، افزود: شهرداران مختلفی که در شهر زنجان بر صندلی مدیریت شهری تکیه زدند، رویکردهای مختلفی در این خصوص اعمال کردند و از طرفی شورای شهر مجموعه تشکیلاتی و حزبی نیستند، تا بخواهند به یک تفاهم برسند تا  کار واحدی را  انجام دهند که نبود چنین مساله ای در اجرای پروژه سبزه میدان نمود دارد.

وی با بیان اینکه شورای چهارم و پنجم در حوزه اجتماعی موفقیت های نسبی کسب کرد، اضافه کرد: شورای فعلی شهر زنجان در زمینه موضوع مهم خانواده کاری انجام نداد و در واقع این موضوع به فراموشی سپرده شد و از طرفی در زمینه حوزه فضای مجازی نیز حضور موثری نداشت.

این عضو شورای شهر  زنجان اظهار داشت: اعضای شورا متعلق به یک حزب، گروه تشکلات نیستند، و همین پراکندگی مشکلاتی به دنبال دارد و حتی تا رسیدن به یک وحدت رویه،  زمان سپری می شود و  در این خصوص وجود قانونی تسهیل کننده برای برطرف کردن این نقصیه جدی از طریق مجلس شورای اسلامی می تواند بسیار کارساز باشد.

شوراهای سلامی شهر زنجان پیشرفت نامتقارن در حوزه های مختلفی داشته اند

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی نیز با بیان اینکه باید به موفقیت شوراهای اسلامی با نگاه نسبی گرایانه نگریست،  ادامه داد: نمی توان به صراحت گفت که شورا  در دوره  ای موفق، اما در دوره ای  ناکام بوده،  اما واقعیت این است که این تشتت و پراکندگی در نوع نگاه های اعضای شوراها یکی از موانع جدی برای عملکرد موفقیت شوراها طی ادوار پنج ساله بوده است.

وی اظهار داشت: شوراهای اسلامی به عنوان نماینده مردم هستند و این در حالی است در شرایط کنونی ذهنیت مردم به موضوع شوراها چندان خوشبین نیست، یعنی یک نوع شکاف وجود دارد، و شاید پراکندگی  نوع نگاه ها و دیدگاه ها اعضای شورا و رسانه ای شدن این مسائل به پارادوکس منتهی می شود.

جعفری افزود: شوراهای سلامی شهر زنجان پیشرفت نامتقارن در حوزه های مختلفی  را داشته اند، این موضوع به ذهن توسعه گرا اعضای شورا باز می گردد، که یک تعریفی و معنایی از این مقوله باید داشته باشند که معنای توسعه به معنای نگاه همه جانبه گرایانه  است.

وی با بیان اینکه وقتی توسعه شهری یه میان می آید، تنها پروژه های شهری مطرح نیست، بلکه بحث ذهن، ضمیر و فرهنگ و نوع نگاه مردم نیز بسیار اثر گذار است، اضافه کرد:  شورای شهر همان گونه در پروژه های پل سازی فعالیت می کند باید در ارتقای سطح فرهنگ شهروندی نیز نقش آفرین باشد.

این کارشناس دامه داد:  وجود تیم مجرب در شورا حداقل با نوع دید و و زاویه یکسان به مسائل مختلف می تواند از تشت  و پراکندگی جلوگیری کند.

مردم با وظایف شوراها آشنا نیستند

جعفری با اشاره به تاریخچه شوراها افزود: مهم ترین و اساسی ترین مساله در خصوص شوراها، تصوری است که یک کاندیدا از شورا دارد و اینکه این تصور باید مبتنی بر نظارتی بودن شورا باشد و در این میان نظارت بر اعضا باید بر مبنای شاخص دولت اسلامی  باشد که مشخص شده و ابهامی در آن وجود ندارد.

وی با اشاره به اینکه شوراها  منتخب مردم هستند، اما عیبی که وجود دارد این است که عموم مردم با وظایف شورا آگاه نیستند، ادامه داد:  در این زمینه باید یک جنبشی  در آموزش در سطح کلان انجام گیرد.

جعفری با بیان اینکه عموم مردم باید با وظایف شوراها آشنا شوند، اظهار داشت: متاسفانه تصور نظارتی که شورا می تواند در تمام دستگاههای اجرایی ورود داشته باشد برقرار نیست.

رییس شورای شهر زنجان نیز با اشاره به اینکه وقتی از عموم مردم در خصوص شهر زنجان سوال می شود، پاسخ های متفاوت می دهند، گفت: در این خصوص شهروندان باید از شهر محل زندگی خود باز تعریفی داشته باشند، نباید با شهرهای دیگر مقایسه کرد، این خود تحقیری بوده و بسیار ناخوشایند است.

وی اظهار داشت: وحدت رویه در مسائل شهری از سوی شهروندان، انسجام بخشی و برطرف کردن مسائل باید مورد توجه باشد، که دچار مشکل بوده و تغییر دیدگاهها می تواند به تحقق اهداف ترسیم شده کمک کند.

 راشاد با بیان اینکه با کارهای انجام گرفته سند ۲۰ ساله شهر زنحان نیز تدوین شده است، افزود: این سند به چهار سند پنج ساله تبدیل شده که  مکلف به اجرایی شدن هستیم.

ملت ایران در اوج مشکلات در انتخابات مشارکت فعالانه ای داشته اند

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان با بیان اینکه  عموم مردم همواره در انتخابات مختلف مشارکت حداکثری داشته اند، ادامه  داد: ملت ایران منش ملی دارند، این منش ملی بر خلاف روحیه ملی، یک امر ثابتی است،  یعنی در ساختارها و ستون های جامعه وجود دارد.

وی با بیان اینکه در اوج بحران های مختلف این تصور و تلقی ایجاد شد به دلیل  وجود بحران اقتصادی، مردم در انتخابات مشارکت حداقلی خواهند داشت، اظهار داشت: واقعیت این است که تاریخ جمهوری اسلامی ایران  عکس  این قضیه بوده، به طوری که  منش ملی ایرانیان با عقبه تاریخی نشان داده در اوج بحران ها همواره در صحنه بوده و هستند.

رییس شورای اسلامی شهر زنجان نیز با بیان اینکه نظام اسلامی توسط مردم اداره می شود، ادامه داد: همزمانی دو انتخابات ریاشت جمهوری و شوراها امکان تبلیغات را برای نامزدهای شوراها را با مشکل مواجه می کند و این در حالی است عموم مردم باید در انتخابات ریاست جمهوری دقت نظر داشته باشند، و  مشارکت مردم در این رخداد مهم  از ابعاد مختلف مهم اهمیت دارد.

راشاد در پایان کارنامه فعالیتی شوراهای اسلامی شهر به ویژه  شهر زنجان را خوب عنوان و خاطر نشان کرد: ایرداتی وجود دارد که نیازمند  آسیب شناسی جدی است.