به گزارش «پایگاه خبری- تحلیلی پیام ملّت» بیماری کرونا با ویژگی‌های متفاوت تغییرات زیادی در زندگی روزمره ایجاد کرد؛ از آنجایی که زندگی انسان‌ها همواره بر پایه روابط احساسی، عاطفی و تعاملات اجتماعی بنا شده است دقیقا این ویروس همین بخش از زندگی را دستخوش تغییر قرار داد و تنها راه مقابله با آن دوری از تجمعات و رعایت فاصله اجتماعی بود.در نتیجه به دلیل شیوع ناگهانی و ویژگی‌های دشواری که از بیماری منتشر شد و همچنین درصد بالایی از میزان مرگ و میر در میان این بیماران، نوعی ترس و اضطراب عمومی از ابتلا به بیماری و همچنین دوری از اجتماع و خانواده وایجاد محدودیت‌های پیاپی سبب اختلال در اموراقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی شد که تنش‌های بسیاری را در جامعه ایجاد کرد.

به گفته کارشناسان یکی از مهمترین مسائلی که بعد از اپیدمی کرونا به وجود آمد، افزایش بیماری‌های روانی مانند افسردگی و برخی بیماری‌های وسواسی و اضطرابی در جوامع است که اغلب مردم را دچار اختلالات عصبی کرده است.

از سویی دیگر خانه نشینی و دورهم بودن در شرایطی لذت‌بخش است که اعضای خانواده کمترین دغدغه را به لحاظ معیشتی و تأمین نیازهای اولیه زندگی داشته باشند چه رسد به دغدغه سلامتی اعضای خانواده. 

شیوع ویروس کرونا که بیش از یک سال و نیم است میهمان ناخوانده کشور ماست سبب اختلال در روند عادی زندگی شده است اختلالی که به طور قطع دامن همه اعضای خانواده را خواهد گرفت و آن زمان است که دورهمی لذتی ندارد.از سوی دیگر مسائل و مشکلاتی که اگرچه قبل از شیوع کرونا هم وجود داشتند اما حالا نمود بیشتری یافته‌اند و تأثیر منفی آن را در زندگی مردم مشاهده می‌کنیم؛ این روزها که ویروس کرونا بر همه جا سایه افکنده است آسیب‌های اجتماعی همچون فقر، بیکاری، اختلافات خانوادگی، خشونت خانگی، اضطراب و افسردگی بیش از پیش بروز یافته‌اند و نباید به سبب حل مشکلات و مسائل بهداشتی کرونا حل معضلات و چالش‌های آسیب‌های اجتماعی به حاشیه رانده شود.

از طرفی تغییر شدید سبک زندگی آحاد جامعه، نتایج مثبت و منفی زیادی را به دنبال داشت و مسئولیت‌های زیادی را بر دوش مسئولان و مردم گذاشت؛ در این میان اما اقشار ضعیف بیشتر از سایرین درگیر آسیب‌های اجتماعی ناشی از شیوع کرونا شدند، مناطق حاشیه نشین به سبب مشکلات معیشتی بی شمار، زنان سرپرست خانوار، کودکان کار و معتادان متجاهر و کارتن خواب از جمله گروه‌های آسیب پذیری بودند که بار سنگین ناشی از مشکلات شیوع ویروس کرونا را باید به دوش می‌کشیدند.

 شیوع بیماری کووید ۱۹ علاوه بر تأثیرات بهداشتی چالش‌های اجتماعی و روانی بسیاری به همراه داشت و سبب شد آسیب‌های اجتماعی نسبت به ابتدای شروع ویروس شدت یافته و شکل متفاوت‌تری را به خود بگیرد؛ مشکلات و مسائل اقتصادی و در نتیجه اختلال کسب و کار در مشاغل خرد و به دنبال آن بیکاری افراد سبب انحرافات اجتماعی شده است.

البته در کنار مشکلات اجتماعی ناشی از شیوع ویروس کرونا پذیرش و مرگ عزیزان بر اثر این بیماری بسیار سخت و دردناک است آن هم در شرایطی که برگزاری مراسم برای همدلی و پذیرفتن از دست دادن عزیزان برای بازماندگان امکان پذیر نیست متأسفانه در این زمان انواع اختلالات روانی از جمله از دست دادن میل به زندگی، احساس تنهایی، بی علاقگی و به دنبال آن افسردگی در افراد به وجود می‌آید.

با تمام این ها علی رغم اینکه با گذشت زمان شرایط بهبود چندانی نیافته بعد از گذر از چند پیک بیماری، این روزها سویه دلتا به سرعت در حال انتشار است و هر گونه علائم شبیه سرماخوردگی را به طور قطع باید کرونا دانست و در این شرایط که هر روز بخش زیادی از شهروندان آن هم به صورت خانوادگی درگیر این بیماری می‌شوند توجه به دستورالعمل‌های بهداشتی و رعایت پروتکل‌ها در کنار تزریق واکسن راه‌حلی مناسب است.

مسئولان دورهمی‌ها را عامل ابتلای بیشتر بیماران می‌دانند اما همچنان اصرار برای شرکت در مراسمات عزاداری و اجتماعات مختلف وجود دارد و همین موضوع سبب پر شدن ظرفیت بیمارستان‌ها و کمبود دارو و سرم می‌شود که سختی آن نیز متوجه بیماران و خانواده‌های آن‌ها است.

در این خصوص محمدجواد پرورش روانپزشک ومتخصص اعصاب و روان با بیان اینکه مشکلات روحی و روانی بعد از بیماری کرونا فوران کرد، اظهار داشت: در پی انتشار ویروس کرونا بر اساس تحقیقات علمی که صورت گرفت، اختلالات روانی به شکل چشمگیری گسترش یافت.

وی در ادامه افزود: ایجاد محدودیت‌ها و قرنطینه، از بین رفتن دورهمی‌ها، تغییر در سوگواری‌ و سایر مراسم‌ها مردم را به سوی انزوا هدایت کرد. در برخی موارد نیز به نظر می‌رسد خود ویروس در سیستم اعصاب مرکزی تاثیرگذار باشد ولی هنوز به شکل علمی اثبات نشده است. اما چیزی که مسلم است، اختلال افسردگی به دنبال ویروس کرونا بسیار شایع شد و در برخی موارد حتی فرد درمانگری که دچار ویروس کرونا شده بود دوران افسردگی را با حال بد و گاها اقدام به خود‌کشی سپری کردند.

پرورش با بیان اینکه افسردگی بعد از کرونا علل متعددی دارد، تصریح کرد: برخی افراد که دچار بیماری افسردگی بودند به دلیل ترس از ابتلا به ویروس کرونا درمان خود را در نیمه راه رها کردند و همین مسئله سبب تشدید بیماری شد.

وی با اشاره به اینکه اختلال خواب و بیماری‌های وسواسی نیز در پی گسترش ویروس کرونا افزایش یافت، عنوان کرد: بیماری افسردگی اختلال پرخوابی و کم خوابی را به دنبال دارد که در هر فرد متفاوت است اما تاثیر مستقیم کرونا بر خواب به شکل علمی اثبات نشده است. در ارتباط با بیماری‌های وسواسی نیز به همین شکل است اما کرونا به عنوان عامل مستعد کننده شناسایی شده است.

پرورش با بیان اینکه افراد در تمام رده‌های سنی درگیر مشکلات روحی روانی شده‌اند، گفت: به دلیل از بین رفتن مناسبات اجتماعی و تغییر در فعالیت‌های روزانه، ریتم شبانه‌روزی افراد در تمام سنین بر هم خورده و این موضوع در دانش‌آموزان تاثیر بیشتری گذاشته و همچنین کودکان خردسال به دلیل انزوایی که پیش آمده تحمل جمع‌های شلوغ را نداشته و به والد خود وابستگی زیادی پیدا کرده‌اند و به نوعی در تمام سنین هر فرد با نوعی متفاوت از بیماری روانی درگیر هستند.

همین‌طور هادی معتمد دیگر متخصص روانپزشک نیز با بیان اینکه افسردگی به عنوان یک بیماری شایع در تمام جوامع مشاهده می‌شود، اظهار داشت: بیماری افسردگی در سنین بالا دارای عود ۵۰ درصد بوده و افراد زیادی را درگیر می‌کند. بیماری کرونا دارای چند ویژگی بود که از جمله آن زندانی شدن افراد مسن در خانه‌ها بود که به دلیل ترس از ابتلا و میزان مرگ و میر زیاد در سنین بالا، داشتن بیماری‌های زمینه‌ای و دوری از فرزندان، زمینه ساز افزایش افسردگی در سالمندان بالای ۶۰ سال شد.

سرخوردگی صاحبان مشاغل

وی افزود: در گروه دوم افراد در رده سنی بین ۳۰ تا ۶۰ سال قرار دارند که به نوعی سرپرست خانواده محسوب می‌شوند که به دلیل مشکلات اقتصادی بعد از کرونا، تعطیلی برخی مشاغل و کسب و کار‌ها سبب به وجود آمدن نوعی از سرخوردگی و افسردگی شده که به شکل عصبانیت و اضطراب نمایان می‌شود.

معتمد با بیان اینکه تمام رده‌های سنی به نوعی درگیر شده‌اند، خاطرنشان کرد: در رده سنی پایین‌تر دانش‌آموزان به دلیل دوری از مدرسه و هم‌سالان خود و همچنین تغییر در آموزش و مشکلات درسی، درگیر نوعی افسردگی و اضطراب توامان شده‌اند.

بر همین اساس می‌توان گفت تمام افراد دچار نوعی از افسردگی شده‌اند که در سنین پایین بیشتر به صورت افسردگی همراه با اضطراب و عصبانیت است اما در سنین بالا به صورت افسردگی خالص می‌باشد.با این وجود سطح فراگیری بیماری کرونا تا به امروز به گونه ای بوده که به عنوان یک بزنگاه تاریخی، تا سال ها بعد هم در خاطره‌ها خواهد ماند و مانند فراگیری وبا یا طاعون در مناطق مختلف جهان مورد بررسی قرار خواهد گرفت با این تفاوت که سطح گستردگی این ویروس ورای گسترش منطقه‌ای بوده و تمام جهان را درگیر کرده است.

در این میان، فعالان سلامت روانی معتقدند تأثیرات روانی این ویروس بر سلامت روانی جامعه حتی اگر کرونا به اتمام هم برسد تداوم خواهد داشت. تأثیرات روانی که ناشی از مشکلات اقتصادی، مرگ دوستان و نزدیکان و تحمل طولانی مدت دوری از اجتماع و انزوای شخصی است.

آنچه در این شرایط می تواند به سلامت جامعه کمک کند القای امید به طبقات مختلف اجتماعی با تفکرات مختلف است و تأمین سلامت روانی جامعه بعد از بحران کرونا باید در گروه‌بندی‌های مختلف و با رویکردهای متناسب انجام پذیرد.با تمام این‌ها شاید رفع این پیامدها با مشاوره‌های روان شناسی کم رنگ شود اما تنها با گسترش سطح مشاوره های روانشناختی قابل حل نیست؛ مشاوره تنها باید در عرضِ اقدامات بنیادین دولتی در راستای امیدبخشی قرار گیرد. با این حال نقش مشاوره های روانی آنطور که باید از زمان شیوع ویروس کرونا دیده نشد و تنها انجام این مشاوره ها به سامانه محدود شده است. ب/