زینب سودی- حرف سفرهای استانی که می شود اولین کسی که به خاطر می آید محمود احمدی نژاد است . سفرهای استانی ریاست جمهور که در دولت نهم معنایی تازه پیدا کرد و رونق گرفت،امروز در  دولت سیزدهم هم از سر گرفته شده است .البته قبل تر ها این سنت در دوران ریاست جمهوری شهید رجایی هم  وجود داشت.

سفر به استان های کشور در دولت سیزدهم که از همان روزهای آغازین دولت شروع شد گرچه تداعی همان روزهاست و در حال پر کردن فاصله دورِ هشت ساله رییس جمهوردولت یازدهم و دوازدهم با مردم است، ولی بایدها و نبایدها و آسیب های آن باید شناخته شود و گرنه در پایان محاسبات این سفرها، صرف سفر کردن احتمالا نتایج مطلوب نخواهد داد.

مسئله اصلی این روزهای سفرهای استانی رفتار میزبانان است. لطف سفرهای رییسی به سرزده بودن آن بود و برنامه ریزی میزبان را برای تظاهر به وضعیت مطلوب خنثی می کرد که کم کم با مشخص شدن برنامه سفر رییس جمهور آن هم از دست رفت. برخی هم این اقدام را پوپولیستی می خواندند و میخوانند و معتقدند از همان تهران  هم می شود بر شرایط مسلط بود. این اعتقاد ناشی از فهم غلط از رابطه مردم با رئیس جمهور است که آن هم میراث دولت قبل است. در حالی که یکی از اهداف این سفر ها دیدار با مردم است در شرایطی که سرمایه و اعتماد اجتماعی در حال احتضار است. البته اگر مسئولین استانها  با برنامه ریزی غلط مانع آن نشوند. ارتباط رودر رو با مدیران میانی و مردم  مایه دلگرمی آنها و انگیزه بخش است این را میتوان از خاطراتی که مردم از دیدار با احمدی نژاد دارند فهمید.

طبق گفته خود رییس جمهور هدف از این سفرهای استانی دیدارهای مردمی،توجه به طرح های نیمه تمام و  تمرکز بر شناخت آسیب ها است که بازهم از سوی برخی ها مورد انتقاد قرار می گیرد که کار رییس جمهور اینها نیست و همین گزارش ها را با انتصاب استانداران مورد اعتمادی که به حوزه تحت مدیریت خود اشراف دارد می توان دریافت کرد که نظر مقام معظم رهبری نیز چنین نیست“..گزارشهای خوبی که برای انسان می‌آید؛ گزارشهای کامل به حسب ظاهر که هیچ ایرادی هم ندارد و درست هم هست – گزارشها را انسان میخواند و مباحثه هم میکند – لکن آنچه که محصول این گزارشهاست، با آنچه که محصول نگاهِ از نزدیک است، فاصله‌ی بسیار زیادی دارد.“

 “….از اینجا به بعد دست مسئولان اجرائی است. اولاً مصوبات این سفرها موبه‌مو اجرا بشود؛ هیچ کوتاهی نشود؛ اما اگر در جائی قابل اجرا نیست – ممکن است گاهی بررسی‌ای برای اقدام به فلان کار در فلان استان یا فلان شهرستان انجام گرفته است، ولی محاسبه‌ی کارشناسی‌اش کامل نبوده و بنا نیست انجام بشود – این را صریح به مردم بگوئید. بگوئید ما تصمیم گرفته بودیم این کار را انجام بدهیم، اما حالا می‌بینیم به این دلائل نمیشود آن را انجام داد. نگذارید کارها بماند؛ نگذارید امید مردم نسبت به صداقت و پشتکار و توانائی دولت متزلزل بشود.“

البته انتقادات دیگری به این سفرها هست مثل تامین اعتبار آن که بیش از بودجه مصوب سفرهای استانی است و با  شرایط کسری بودجه  سازگار نیست. ولی برخی ها همین دیدار های مردمی را  ارجح بر هر محاسبه ای می دانند که آن هم قابل تأمل است.

هر چند در شرایط فعلی که روزهای آغازین دولت و استقرار و انتصاب استانداران و جابجایی معاونان آنان است،  سفر به استان ها باید با اولویت استانهای محروم و با شرایط بحرانی به خصوص استان های جنوب کشور باشد. اما طبق اعلامی که صورت گرفته زنجان مقصد بعدی سفر رییس جمهوراست.  در حالی که استاندار، تازه مستقر شده و هنوز معاونانش  تعیین نشده اند و کاملا مسلط به اوضاع نیستند، شاید این سفر برای استان زنجان زودباشد. بهتر بود این سفرها با تمرکز بر جنوب کشور و تکرار آن تا حل مسائل آنان تا رسیدن به شرایط عادی صورت می گرفت.اما به هرحال اگر قرار است مقصد بعدی رییس جمهور، زنجان باشد بهتراست برخی موارد را مرور کنیم.

اولین مسئله، رفتار مسئولین و برنامه ریزی برای این سفر است. حد سفر رییس جمهور فقط شرکت در شورای اداری استان نیست اگر امکان تشکیل هیئت دولت در استان هست، نباید به کمتر از آن راضی شد.  با توجه به اینکه بسیاری از مدیران کل استاندار قبلی هنوز عوض نشده اند ممکن است طوری شرایط را بازنمایی کنند که عملکرد خودشان زیر سئوال نرود که در آنصورت فرصتی که این سفر برای برخی دستگاه ها ایجاد میکند، از دست خواهد رفت.

دومی، برنامه ریزی برای دیدار  مستقیم مردم  با رییس جمهور است . هرگونه برنامه ریزی قبلی که نشان  از گزینش درخواست های مردمی داشته باشد هدف این سفر را زیر سوال خواهدبرد، به خصوص اگر دیدار مردم محروم با رییس جمهور محقق نشود.

سومین مسأله توجه به سند آمایش سرزمینی است که باعث میشود توجه به ظرفیت های استانی در مصوبات احتمالی مورد غفلت قرار نگیرد و در نتیجه رشد متوازن به ویژه در حوزه محیط زیست با چالش مواجه نشود.

آنگونه که استاندار زنجان هم قبلا اشاره کرده موضع بحران آب و حل مناقشات مربوط به آن از مطالبات ما از رییس جمهور خواهد بود و همینطور مطالبه تجهیزات و حمایت های لازم برای استقرار صنایع تبدیلی کشاورزی  به ویژه در طارم.

موضوع دیگر زیرساخت های درمانی استان است. ممکن است نسبت به برخی استانها شرایط زنجان بهتر به نظر برسد ولی کافی نیست  و دلیل نمی شود ما چشم به کمبودهای این استان در حوزه ببندیم . کمبود تخت بیمارستانی و تجهیزات بیمارستانی و تامین نیروی مورد نیاز بیمارستانها موضوعی نیست که بتوان انکار کرد. به ویژه خدمات بیمارستانی در شهرستانها و از همه مهم تر تامین تجهیزات و نیروی مورد نیاز آنها نباید تحت تاثیر گزارش های مدیران این حوزه مبنی بر مطلوب بودن شرایط  قرار بگیرد.

پیگیری پروژه دوخطه کردن راه آهن زنجان –تهران که سالها  است نیاز به بودجه  و مصوبات دیگر دارد. طبق قولی که استاندار زنجان از همان ابتدا داده است، مورد توجه رسانه ها هم هست که نادیده گرفته نشود و یا وعده غیرعملی داده نشود.

 مسائل عمرانی و تعاونی های مسکن که در سالهای اخیر بسیار مسئله ساز بود هم ممکن است با سفر رییس جمهور دوباره اعتراضات مربوط به آن از سر گرفته شود که توجه به حل این مناقشه باری از دوش استان برخواهد داشت.

صنایع آلاینده و بلاتکلیفی پسماند های آن دیگر موضوعی نیست که نیاز به تذکر و اشاره داشته باشد . نادیده گرفتن روستاییان به ویژه روستای سردهات که بازنده اصلی  مناقشه پسماندها است شاید از نظر مسئولان زرنگی باشد ولی چشم نگران و ناامید اهالی این روستا منتظر تعیین تکلیف وضعیت است. چه فرصتی بهتراز سفر ریاست جمهوری که موضوع را یکسره کند که آن هم بدون حضور کارشناسان محیط زیست امکان پذیر نخواهد بود.

تعیین تکلیف مجموعه گردشگری گاوازنگ که سال هاست تیم مدیریتی استان نتوانسته اند درباره آن تصمیمی بگیرند نیز از مسائل مهم استان است که هم ساکنان آن را از بلاتکلیفی و مشکلات نجات دهد و هم تکمیل پروژه گردشگری در آن منطقه تسریع شود. در شأن استان زنجان نیست که  مردمی در داخل محدوده شهر بی نصیب از آب و گاز و برق آن هم  به دلیل عدم اراده و چه بسا لجبازی مدیران مربوط باشند.

موضوع دیگر مسائل فرهنگی استان است . قطعاً بازهم بر ظرفیت معنوی و  فرهنگ عاشورایی  این استان در این سفر تاکید خواهد شد. ولی این موضوع نباید فقط شعف ما را بربیانگیزد. استفاده از این ظرفیت، هنر مدیران فرهنگی  استان خواهدبود که باید دید در این زمینه چگونه مطالبات خود را مطرح خواهند کرد.

بدیهی است در این سفر هم مثل هر سفر دیگری وعده های زیادی در تمام حوزه ها و مسائل مطرح شده  داده خواهد شد اما اولا که باید خود رییس جمهور و تیم مدیریتی استان  مواظب وعده ها باشند. چون وظیفه پیگیری وعده ها به عهده رسانه هاست. ثانیاً سفر رییس جمهور حداقل باید چند مشکل اساسی و مهم استان را حل کرده باشد که آن هم به نحوه مدیریت و برنامه ریزی و پیگیری مسئولان خود استان به ویژه استاندار بر میگردد وگرنه در خوش بینانه ترین حالت فقط یک اقدام نمایشی و فرصت سوزی خواهد بود.