زینب سودی- یکی از سوالات و مباحث مهم بعد از ازدواج که زن و شوهرها را دچار مناقشاتی می کند این است که آیا زوجین روابط با دوستان دوران مجردی را به همان کیفیت قبل باید ادامه دهند یا باید تغییراتی در مناسبات دوستی خود ایجاد کنند؟ در این خصوص دکتر بهروز شادمان، مشاور خانواده گفت وگویی با عصرملّت داشتند که بخشهایی از آن را میخوانید:

• دوستی و جایگاه دوستان در زندگی مشترک کجاست؟

انسان به لحاظ ماهیت زندگی اجتماعی خود نیاز به ارتباط با دیگران دارد که در این ارتباط علاوه بر خانواده ، نیاز به دوست و همبازی از کودکی در انسان ظهور پیدا میکند و با بزرگتر شدن و بروز مسایل و مشکلات در اواخر کودکی و دوره نوجوانی، روابط دوستی با کمک کردن و حمایت های فکری، عاطفی ، مالی و … رنگ و بوی صمیمیت پیدا میکند. پس از گذشت دوره نوجوانی و در جوانی به دلیل لزوم ازدواج و تشکیل خانواده، دختران و پسران با پذیرش نقش های جدید و تکالیف و وظایف مربوط به خانواده نوپای خود، روابط دوستی قبل و حتی روابط خانوادگی پیشین خود را بازنگری و مجدداً تنظیم میکنند تا ضمن حفظ حریم و اولویت بندی جدید ، روابط دوستی قبل را به شکل و فرم جدید و با رعایت حدود و مرزهای مشخص داشته باشند.

• حد و مرز دوستی ها کجا باید باشد و چگونه این حد و مرز را تعیین کنند؟ 

دختر و پسر که پس از تشکیل خانواده نقش زن و شوهری به خود گرفته اند و مسئول ایجاد، تقویت و استحکام خانواده خود هستند ، با در نظر گرفتن این مسئولیت مهم، محوریت اصلی روابط خود را  تحکیم روابط زناشویی و استحکام بنیان خانواده خود در نظر می گیرند و دوستان و خانواده سابق خود را بر اساس تأثیر ارتباط با آنها را در روابط خانواده خود مورد ارزیابی و بررسی قرار می دهند. درصورتی که تأثیر این ارتباط در جهت تحقق اهداف خود و استحکام خانواده باشد، مدت و تعداد دفعات روابط خود را با آنها بیشتر میکنند و در غیر اینصورت به کاهش میزان روابط با آنها اقدام می کنند. در این بین تنظیم روابط با دوستان مجرد و متأهل میتواند متفاوت تر باشد. افراد باید در برقراری روابط به حریم خصوصی، علایق شخصی و استقلال خانوادگی احترام قائل باشند و در مورد ویژگی ها، سبک ارتباطی ، سبک زندگی و قواعد زندگی خانواده دیگر اظهار نظر قضاوتی و دخالتگرانه نداشته باشند تا موجب بروز اختلاف، تنش و مشکلات جدی نشوند. شاید از مهم ترین نیاز های هر خانواده نوپا ، نیاز به قدرت ، استقلال و آزادی آن است و خیلی از مشکلات و اختلافات زوج ها بخاطر دخالت های دیگران و نفوذ آنها به مرز و حریم خصوصی خانواده می باشد که میتواند از جانب دوستان مجرد، متأهل و حتی اقوام و اعضای خانواده سابق باشد. 

•  آیا لزوما باید دوستان متاهل باشند و یا مجرد بودنشان مساله ساز است؟

عموماً روابط خانوادگی با متأهلین بیشتر پذیرفته می‌شود و در صورتی که دوستان متأهل با همدیگر تعامل داشته و همسرانشان هم پذیرای ویژگی های هم باشند و حریم خصوصی خانواده ها را رعایت کنند ، دوستی خانوادگی شکل می گیرد و میتواند زمینه روابط صمیمی اجتماعی بیشتر را رقم بزند . این امکان برای دوستان مجرد کمتر فراهم است و اغلب افراد دوست دارند بصورت مجرد باهمدیگر معاشرت داشته باشند و روابط دوستی مجردها با دوست متأهل و همسرش عموماً با گذشت زمان مشکلات جدی را در زندگی خانواده ایجاد میکند. 

• برخی همسران یکدیگر را از ارتباط با دوستان منع میکنند ، آیا روابط دوستی باعث کمرنگی روابط خودشان میشود؟؟ و آیا باید زوجین بعد از ازدواج با دوستانشان قطع رابطه کنند؟؟

بالطبع با تشکیل خانواده و قبول نقش زن و شوهری و مسئولیت های مرتبط با آن، اجازه نمی‌دهد روابط دوستی دوران مجردی به همان شکل و اندازه قبلی بوده باشد و حتی دوستان مجرد هم از این موضوع مطلع هستند. ولی افرادی که قدرت، استقلال، تعهد، نقش پذیری و مسئولیت پذیری کمتری در قبال همسر یا خانواده خود دارند، با ادامه دادن رفتارهای مجردی خود و ارتباطات بی رویه خود، از جانب همسرشان نارضایتی و واکنش‌های متفاوت و متعدد احساسی، عاطفی و رفتاری دریافت خواهند کرد. در صورتی که فرد متوجه اشتباه یا ضعف خود گردیده به تنظیم روابط با دوستانش بپردازد، در جهت جلب رضایت همسر و تحکیم خانواده اقدام کرده است و اگر هرکدام از زوجین ، اعم از زن یا مرد روابط خود را تنظیم نکند ، روابط زناشویی با مخاطرات جدی مواجه و خانواده سست خواهد شد. تنظیم رابطه یعنی اینکه قطع رابطه صورت نمیگیرد ولی بر اساس میزان تأثیر منفی آن ، تعداد و مدت آن کم میشود.

•  آیا این کنترل یکدیگر در روابط زوجین ممکن است جواب عکس بدهد و روابط زوجین را بدتر کند؟؟ 

 کنترل یا محدود کردن همسر رفتار اشتباه و بسیار خطرناکی می باشد که بعضی از زنان و مردان نسبت به همدیگر انجام میدهند. این کار عدم توجه به نیازهای اساسی یکدیگر محسوب میشود و اگر هرکدام از زوجین این اقدام را بکنند ،  نیازهای قدرت، استقلال و آزادی او را تهدید کرده است و واکنش ناراحتی، خشم، ترس و لجبازی را در او ایجاد خواهد کرد و در حقیقت او را بطور ناخودآگاه در جهت تقویت و تشدید این رابطه سوق داده است.

• خطوط قرمز دوستی در زندگی متاهلی چیست؟؟ 

 همانطور که همه انسان ها منحصر به فرد هستند و با همدیگر متفاوتند، همه خانواده ها هم با یکدیگر متفاوت هستند و  هر خانواده ای  قواعد، اصول و ارزش های خاصی میتواند داشته باشد که برگرفته از عقاید، باورها، سبک فکری و سبک زندگی زن و شوهر می باشد . شناخت این قواعد، اصول و ارزشها و رعایت و حفظ آنها توسط هرکدام از زوجین بسیار اهمیت دارد.  خیلی از زوجین در تدوین و تنظیم اینها و پیدا کردن سبک ارتباطی و زندگی خانوادگی خود به تفاهم نمی رسند و سالیان درازی با اختلاف و بحث و… زندگی می‌کنند درحالی که در همان آغاز زندگی مشترک، با برقراری ارتباط درست و رعایت اصول مذاکره به این  مشترکات و تفاهمات دست پیدا میکنند و با دستیابی به اهداف مشترک ، وظایف و تکالیف خانواده را مشخص و بین خود تقسیم میکنند. خطوط قرمز در روابط دوستی خانواده ها ، زمانی مشخص میشود که از جانب آنها ، اظهار نظر، پیشنهاد و یا دخالتی صورت گیرد که قواعد، اصول و ارزشهای خانواده نادیده گرفته شود و یا زوجین به خاطر آنها، به اختلاف نظر رسیده به مرور در مقابل هم قرار بگیرند و با همدیگر بحث و مجادله کنند. درصورتی که زوجین در برقراری ارتباط و روابط زناشویی مهارت های لازم را نداشته باشند ، ادامه این کشمکش ها و مجادلات میتواند به سردی روابط، خیانت و طلاق منجر شود.