فاطمه عسگری‌- طرح “دارویار” از ۲۳ تیر ماه سالجاری همزمان با کشور در داروخانه‌های زنجان، به‌منظور اصلاح یارانه دارو آغاز شده و قرار است یارانه دارو از تولیدکنندگان به بیمه‌ها انتقال یابد و چتر حمایتی از بیماران افزایش پیدا کند و جلوی سوءاستفاده و قاچاق دارو گرفته شود اما وقتی طرحی ارائه می‌شود با مشکلاتی همراه است و طبق بررسی‌های میدانی هنوز بیشتر مردم از این طرح، اهداف و مزایای آن اطلاعی ندارند و داروخانه‌ها نیز برای اجرای آن با مشکلاتی مواجه هستند.
دارویار، طرحی که قرار است با انتقال یارانه دارو از طریق بیمه‌ها به مردم، پوشش بیمه‌ای داروها را افزایش داده و اقلام بیشتری از داروها را زیر چتر بیمه‌ها برده و در عین حال قیمت دارو را به سمت واقعی شدن سوق دهد، با این شرط که پرداختی هزینه‌ها از جیب بیماران نه تنها افزایش پیدا نکند بلکه در برخی از اقلام نیز همراه با کاهش قیمت‌ها باشد.
در اجرای این طرح اعلام شده است که تمام داروهای تولید داخل، ۱۶۰۰ قلم دارو مشمول اصلاح سیاست‌های ارزی قرار خواهد گرفت که افزایش قیمت ۱۴۰۰ توسط بیمه‌ها پوشش داده می‌شود و نرخ ۲۰۰ قلم دیگر هیچ تغییری نخواهد کرد. بر این اساس افزایش قیمت ۳۶۶ قلم داروی ضروری و پُرمصرف بیماران و ۱۱۹ قلم دارو که تاکنون تحت پوشش بیمه نبوده است نیز در قالب این طرح با نسخه پزشک تحت پوشش بیمه قرار می گیرد. قیمت داروهای تولید داخل در قالب این طرح جزء داروهای پُرمصرف و مکمل‌ها تغییر می‌کند و چنانچه داروهای پُرمصرف با نسخه خریداری شود حتی قیمت نسبت به قبل از اجرای طرح نیز کمتر خواهد بود. اجرای طرح دارویار که از ۲۳ تیرماه سال‌جاری به طور ناگهانی، بدون اطلاع رسانی قبلی آغاز شد که باعث بروز مشکلاتی در روزهای اولیه اجرای آن شد به طوری‌که بسیاری از مردم از اجرای طرح و تغییر قیمت‌ها و پوشش بیمه‌ای داروها، تا یک هفته بعد از اجرای آن نیز اطلاعی نداشتند و اگر فردی برخی از داروهای داخلی را بدون نسخه خریداری می‌کرد با افزایش قیمت آنها مواجه می‌شد و همین امر باعث واکنش هایی در روزهای نخست اجرای طرح دارویار شد.
در خصوص بی‌اطلاعی مردم از جزییات و مزایای طرح دارویار، یکی از شهروندان که برای دریافت داروهایش به یکی از داروخانه‌ها مراجعه کرده بود گفت: در روزهای اخیر به دفعات شاهد قطع شدن سیستم در داروخانه‌ها بوده و همین امر به طولانی شدن صف نوبت و ازدحام در داخل داروخانه منجر شده است و یک شهروند دیگر از گرانی برخی داروها و همچنین کمبود انسولین شکایت داشت.
در این زمینه داروسازان یکی از داروخانه‌های سطح شهر اظهار داشت، چند هفته‌‌ای از اجرای این طرح نگذشته و طبیعی است که بسیاری از مردم با جزییات آن آشنا نباشند و وقتی با قیمت بالای برخی از داروها مواجه می شوند گلایه مند این موضوع هستند که داروخانه، دارو را گران می‌فروشد، به همین دلیل نیاز است که اطلاع رسانی بیشتری درباره این طرح انجام شود، زیرا بسیاری از مردم فقط شنیده‌اند که قیمت برخی از داروها بیشتر شده اما وقتی مراجعه می کنند به آنها توضیح می‌دهیم که اگر نسخه پزشک همراه داشته باشند داروها به همان قیمت قبلی برای آنها محاسبه می‌شود و حتی درصد پوشش بیمه‌ای برخی داروها بالاتر رفته و قیمت تمام شده برخی داروها برای افرادی که پوشش بیمه دارند، ارزانتر شده است.
وی همچنین گفت، یکی از دغدغه‌های این روزها که برای داروسازان در این طرح وجود دارد، مطالبات آنها از بیمه‌ها است، زیرا داروسازان از مهر ماه سال ۱۴۰۰ از تامین اجتماعی طلبکار هستند و در این میان مطلب روش و دقیقی نیز در مورد تسویه حساب به دارو‌سازان ارائه نشده است، اما با این مشکلات داروسازان مثل گذشته همگام با مسئولان بدون وقفه کار خود را انجام و به بیماران خدمات ارائه می‌کنند.
وی گفت، این طرح برای بسیاری از بیماران مفید خواهد بود، به شرط اینکه داروسازان نیز توان ادامه کار را داشته باشند، زیرا با اقلامی که تحت پوشش بیمه قرار گرفته و قیمت داروها، اگر بیمه‌ها پرداخت‌ها را به روز نکنند برای بسیاری از داروخانه‌ها خدمات رسانی با مشکل مواجه خواهد شد. یکی دیگر از داروسازان گفت، با توجه به اینکه طرح دارویار به صورت ضربتی شروع شده اما با وجود آن با همکاری سازمان غذا و دارو، داروخانه ها تلاش می کنند به دلیل منافع مردم همگام و همراه با این طرح باشند، زیرا با توجه به اینکه در این طرح هزینه داروها کم می‌شود اما مشکلاتی برای داروخانه‌ها از بابت مبالغ بالایی که از سازمان تامین اجتماعی طلبکار هستند ایجاد شده است و انتظار داریم سازمان غذا دارو برای رفع مشکل به کمک داروخانه‌ها بشتابند تا بتوانیم مطالبات خود را به موقع دریافت کنیم تا جوابگوی مردم باشیم.
در این میان آنچه مشهود است این که قیمت برخی از داروها در طرح مزبور بدون داشتن نسخه پزشک و بصورت آزاد افزایش یافته است، و برخی مردم از این موضوع اطلاع ندارند و داروخانه‌ها را در این زمینه مقصر می‌دانند که لازم است شفاف سازی و اطلاع رسانی لازم درباره آن انجام شود.

در این راستا علیرضا حقیقت، معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار پیام ملّت اظهار کرد: طرح دارویار با حذف ارز ترجیحی از تولید که در چارچوب اصلاح سیاست‌های ارزی در حوزه دارو اتفاق افتاده و اهداف مهمی از جمله افزایش سطح تولید برای بهبود و دسترسی مردم به دارو و قاچاق معکوس دارو که پیش از این در کشور به وفور با آن مواجه بوده که داروهای تولید داخل با صرف هزینه‌های بسیار تولید می‌شد و به صورت قاچاق توسط سود جویان از کشور خارج و وارد کشور‌های همسایه می‌شد که یکی از عوامل کاهش دسترسی دارو در کشور بود که موجب اجرای طرح دارویار شد.

وی افزود: در چارچوب این طرح بنا به این شد که ارز ترجیحی و یارانه ای که در بخش تولید برنامه ریزی می‌شد به سازمان‌های بیمه‌گر انتقال یابد و به این ترتیب با آزادسازی قیمت دارو شرایط برای حذف دلالان و سودجویان مهیا شود و از طرفی دیگر برای اینکه فشار به مردم تحمیل نشود به گونه‌ای برنامه ریزی شده که ارز و یارانه با انتقال به سطح بیمه به همان میزان که افزایش قیمت داروها بوده به همان اندازه افزایش سطح تعهد بیمه‌گر هم که اتفاق بیفتد به نحوی که بعد از اجرای طرح تغییری در پرداختی هزینه مردم بابت داروهای نسخه‌ای که از داروخانه ها دریافت کرده باشند نسبت به قبل از طرح وجود نداشته باشد.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان گفت: دارویار طرحی که قرار است با انتقال یارانه دارو از طریق بیمه‌ها به مردم، پوشش بیمه‌ای داروها را افزایش داده، اقلام بیشتری از داروها را زیر چتر بیمه‌ها برده و در عین حال قیمت دارو را به سمت واقعی شدن سوق دهد، با این شرط که پرداختی از جیب بیمار نه تنها افزایش نیابد، بلکه در برخی اقلام دارویی نیز با کاهش قیمت‌ها همراه خواهد بود.

وی در خصوص برخی داروها که همراه با تورم گران شده‌اند گفت: این داروها که قبل از اجرای طرح دارویار افزایش قیمت داشتند شامل تعدادی از داروهای بدون نسخه است و همین‌طور برخی از داروها که به صورت تحت لیسانس تولید می شدند چون افزایش قیمت آنها بعد از برداشتن ارز ترجیحی اتفاق افتاده بود بنابراین در این طرح هیچ افزایش قیمتی اتفاق نیفتاده است.

حقیقت در خصوص افزایش قیمت دارو‌ها بیان کرد: افزایش قیمت دارو دست تولیدکنندگان نیست و قیمت همه داروها که در سیستم کشور رسمیت دارد توسط شورای قیمت گذاری سازمان غذا و دارو انجام می‌شود و با ارائه مستندات و مقایسه با قیمت های جهانی است و امکان آن وجود ندارد که تولید کنندگان سر خود قیمت‌ها را افزایش دهند.

وی در خصوص کمبود دارو عنوان کرد: واقعیتی است که در جامعه وجود دارد و در شرایطی ممکن است در بخش تولید یا واردات کشور کمبود به وجود بیاید و دسترسی به برخی داروها در شرایطی خاص دچار مشکل شود از جمله اشکالات فنی در زمینه ساخت دارو در کارخانه‌های کشور، مسائل ارزی و بین المللی که بر واردات تاثیر می گذارد، جنبه‌های فنی که منجر به جمع آوری یک دارو و تغییر رویکرد تجویز آن می‌شود، به همین دلیل وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو که متولی تنظیم برنامه‌های دارویی کشور هستند اقدامات مداخله جویان انجام می‌دهند که می‌تواند شامل تنظیم دارو و توزیع عادلانه امکانات در کشور باشد تا با کمبود دارو مواجه نشویم.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان، به کمبود انسولین اشاره کرد و گفت: انسولین های قلمی وارداتی هستند و تا زمانی که شرایط برای تامین نیاز مردم با استفاده از توان و ظرفیت داخلی فراهم نشود باید واردات انجام گیرد، و مشکل عمده در تهیه انسولین ها این است که برخی بیماران به استفاده ازع برند خواستی تمایل دارند که باعث کمبود می‌شود، و برخی از این انسولین‌ها در داروخانه‌های منتخب از جمله داروخانه شهید بهشتی و شهید رجایی توزیع می شود، در حالی که تمام انواع مورد نیاز انسولین های قلمی در داروخانه‌های سطح شهر وجود دارند.

وی در خصوص هزینه در طرح دارویار تصریح کرد: تغییری در پرداختی مردم به شرط این که نسخه داشته باشند به وجود نیامده است و از ۲۳ تیر ماه که این طرح آغاز شده تقریباً روی تمام داروهای تولید داخل به صورتی که در دسته داروهای نسخه‌ای قرار داشته باشند افزایش قیمت بوده اما به همان میزانی که قیمت افزایش پیدا کرده تعهدات بیمه‌گر نیز افزایش پیدا کرده است.

حقیقت بیان کرد: در پرداخت‌های گذشته ۳۰ درصد هزینه را بیمار پرداخت می‌کرد و ۷۰ درصد بر عهده سازمان‌های بیمه‌گر بود اما در حال حاضر هر دارویی یک فرانشیز جداگانه دارد و این فرانشیز بر اساس درصد افزایش قیمت داروها رخ داده است به عبارتی اگر در گذشته بیمار قیمت دارو را ۳۰ درصد پرداخت می‌کرد و اگر در حال حاضر قیمت دارو دو برابر شده باشد فرانشیز پرداختی بیمار ۱۵ درصد شده است به عبارتی بیمار ریالی اضافه نسبت به آغاز این طرح پرداختی ندارد.

وی افزود: با بروزرسانی نرم افزارهای داروخانه‌ها قرار است تغییراتی که در قیمت داروها اعمال می‌شود به صورت فاکتور در اختیار بیماران قرار گیرد تا در خصوص میزان یارانه، نحوه محاسبه قیمت داروها که به بیماران ارائه می‌شود در جریان روند کار قرار گیرند و همچنین بازرسان معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی بر چگونگی اجرای طرح نظارت دارند.

مشکلات داروخانه‌ها با اجرای دارویار

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان، در خصوص آمادگی داروخانه‌ها برای اجرای طرح ‌گفت: اگر قبل از اجرای طرح دارویار، این موضوع رسانه‌ای می‌شد بطور قطع سودجویان و دلالان با خرید بیش از حد دارو و ذخیره‌سازی آن سبب کمبود دارو در بازار می‌شدند و حذف قاچاق، اصلاح الگوی مصرف و پیشگیری از خوددرمانی از مزایای طرح دارویار است.

وی ادامه داد: با توجه به اجرای چراغ خاموش این طرح و بدون اطلاع‌رسانی قبلی به داروخانه‌ها از همان لحظات اولیه شروع طرح که باعث سردرگمی داروخانه‌ها شد و فشار مضاعفی بر داروخانه‌ها وارد شد اما خوشبختانه شرایط به گونه‌ای بود که با رصد داروخانه‌ها که از همان اوایل شروع طرح، شرایط برای مردمی که با نسخه بیمه، دارو تهیه می‌کردند قیمت‌ها محسوس نبود اما تهیه دارو به صورت آزاد، با تفاوت قیمتی چشمگیری همراه بود که با قیمت چند برابری همراه بود.

حقیقت بیان کرد: بیشترین افزایش قیمت دارو‌ها در حد ۲۰ الی ۵۰ درصد بود و این طرح باعث شده استفاده از داروهای خودسر و غیر ضروری هم کمتر شود.

وی درباره طرح دارویار خاطرنشان کرد: در قالب اجرای طرح دارویار ۳۶۶ قلم داروی ضروری بیماری‌های مزمن تحت پوشش بیمه قرار گرفته که از جمله آنها داروهای دیابتی یا فشار خون است که قبلا قیمت بالایی داشت در زیر چتر بیمه قرار گرفتند و هدف از این طرح افزایش تعداد داروهای تحت پوشش بیمه و کاهش هزینه‌های بیماران است.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان به مشکلات سایر بیمه‌ها در عمل به تعهدات خود در خصوص داروخانه‌ها عنوان کرد: بیمه سلامت تاخیر چندانی ندارد اما یکی از تمهیدآتی که در این زمینه اندیشیده شده حدود۲۲ هزار میلیارد تومان برای این طرح در نظر گرفته شده و هشت هزار میلیارد تومان برای پرداخت بدهی داروخانه های دانشگاه های علوم پزشکی و شرکت‌های توزیع دارو در نظر گرفته شده است و طوری حرکت شده است که بسیاری از بدهی‌های داروخانه ها و و بیمارستانها دولتی پرداخت شود تا بسیاری از مطالبات داروخانه‌ها از سازمان‌های بیمه‌گر تسویه شود و این مسئله باعث شود طرح با آرامش بیشتری اجرا و پیش رود.

وی بیان کرد: هر تغییری به سمت بهبودی با هزینه‌هایی همراه است و لازم است این طرح نیز مثل تمام طرح های دیگر با کمک و همکاری سازمان‌ها جلو رود تا همه بتوانند از مزایای آن بهره مند شوند.

حقیقت در خصوص هزینه فنی داروها گفت: موضوع تعرفه خدمات داروی موضوع جدیدی نیست و پیش از این هم بوده و مصوب هیئت وزیران بوده و بر اساس قاعده‌ای تنظیم می‌شود و به صورت درصد نیست و به ازای تعداد اقلام نسخه است وحداکثر تا سه قلم دارو است، که بیشتر از آن به صورت عدد ثابتی است.

وی به مشکلات قطع سیستم داروخانه‌ها اشاره کرد و گفت: قطعی سیستم در اختیار داروخانه‌ها نیست و داروخانه هیچ نقشی در آن ندارند، وقتی یک نسخه در بستر الکترونیک نوشته می‌شود باید سرور سازمان بیمه‌گر فعال باشد و اگر بنا به دلایلی دسترسی به سرویس قطع شود نسخه لود نمی‌شود زیرا در بسیاری موارد به جز بیمه‌های نیروهای مسلح و ۱۰ درصد ازسازمان تامین اجتماعی، که کاغذی هستند، بقیه نسخه‌ها به صورت الکترونیکی هستند و باید منتظر وصل سیستم شوند و امیدوارم قطعی سیستم ها به حداقل زمان ممکن برسد.

مهدی نیک سیرت، مدیر درمان تامین اجتماعی استان زنجان، نیز در خصوص بدهی بیمه‌ها به داروخانه‌ها گفت: انباشت بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی باعث شده سازمان در انجام تعهدات خود با مشکل مواجه شود و امیدوار هستیم این مشکل در سطح کلان کشور حل شود.

وی افزود: از هفته قبل ۲هزارو ۴۰۰ میلیارد تومان مطالبات سازمان تامین اجتماعی، توسط سازمان برنامه و بودجه واریز شده تا به حساب استان‌ها واریز شده تا بتوانیم با داروخانه‌ها تسویه حساب کرده تا کلیه مطالبات داروخانه‌ها صفر شود.

مدیر درمان تامین اجتماعی استان زنجان بیان کرد: تا پنج ماه سال ۱۴۰۰ که از مهر ماه است بدهی داروخانه‌ها پرداخت خواهد شد و اگر اردیبهشت ماه نیز پول به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز شود بقیه بدهی ها تسویه خواهد شد.

وی در خصوص تعهدات سازمان تامین اجتماعی عنوان کرد: طرح دارو یا طرح ملی می باشد و مزایای خوبی دارد و سازمان اجتماعی تلاش دارد تعهدات خود را به موقع انجام دهد

تمام افراد فاقد بیمه می‌توانند با ثبت نام در سامانه بیمه سلامت بصورت رایگان بیمه شوند تا تحت پوشش بیمه قرار گیرند.

با این تفاسیر که دارو در تمام دنیا یک کالای گران محسوب می‌شود و دولت‌ها بابت خرید آن به بیماران یارانه می‌پردازند و با طرح دارویار، یارانه دارو به بیمار و از طریق پوشش بیمه‌ای تعلق می‌گیرد.
درباره مشکلات مردم با اجرای این طرح باید گفت که هنوز برخی از مردم زیر پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند و با وجود اعلام شده این افراد می‌توانند با ثبت نام در سامانه بیمه سلامت بصورت رایگان بیمه شوند اما بهتر بود که ابتدا پوشش بیمه‌ای انجام و سپس طرح عملیاتی می‌شد.در این میان آنچه که مشهود بود بی‌اطلاعی بسیاری از مردم از جزییات طرح دارویار و اینکه آیا داروهای مورد نیازم ارزانتر شده است یا خیر، است که اطلاع‌رسانی بیشتر در این موضوع را می‌طلبد.با توجه به اینکه در هر دوره زمانی تعدادی از داروها با کمبود مواجه می‌شوند که عمده دلیل آن تحریم‌ها است و امیدوار هستیم که با اجرای طرح دارویار و تامین مالی شرکت های داروساز داخلی برای نقدینگی و خرید مواد اولیه، مشکل کمبود دارویی نیز رفع شود و صنایع دارویی ما نیز بیش از پیش به فعالیت خود ادامه دهد ضمناً اگر بیماران شکایتی در حوزه دارو دارند می‌توانند با تماس با شماره تلفن ۱۹۰، گزارش‌های خود را ارائه کنند.