بعد از حادثه ای که در یکی از کمپ های ترک اعتیاد در لنگرود افتاد، توجه ها به موضوع اعتیاد و روش های پیشگیری جلب شد و حتی ناکارآمدی و یا کارآمدی کمپ های ترک اعتیاد  مورد بحث قرار گرفت. تهمینه ناجی یکی از مشاورین خانواده و دانش آموزان و دانشجویان است که سال ها در حوزه آموزش و پیشگیری و پژوهش در این حوزه فعالیت دارد و در گفت و گویی که با پیام ملّت داشت با تاکید برلزوم  پیشگیری، دلایل گرایش به مصرف مواد در نوجوانان را بیشتر معطوف به خانواده ها و عدم تامین عاطفی فرزندان از سوی پدر و مادر عنوان کرد.

وی در خصوص کمپ های ترک اعتیاد در زنجان گفت: شرایط کمپ های ترک اعتیادی که در زنجان برای مشاوره به آنجا رفته ام خوب است. یکی در پلیس راه جاده دندی است که ساختمان جدید و شرایط خوبی دارند و چیزی که در ظاهر دیدیم با احترام و ایده آل است. یکی دیگر هم در مسیر ایجرود است که برای پدر و مادرها صحبت کردم و کمپ بانوان را هم در محل قبلی در خاندره و با مدیریت قبلی دیده بودم، فضای سرسبزی بود. بانوانی که در کمپ بودند مشکلی نداشتند و حالشان خوب بود. اما یک مسئله در رابطه با کمپ ها این است که هیچوقت داخل شهرها نیستند و همیشه خارج از محدوده شهرها هستند و به گاز شهری دسترسی ندارند و چون جا هم کم است، شوفاژ ندارند، لذا مجبورند با بخاری و امثال آن فضا را گرم کنند و شاید همین موارد باعث حوادثی بشود. حوادثی که در کشور ما به خاطر پایین بودن استانداردهای ایمنی در مدرسه و مساجد  هم داشتیم و اگر آمار حوادث را بررسی کنید شاید در کمپ ها کمترین موارد را داشتیم که در رسانه ها درج شده،  ولی بارها مدارس و مساجد و یا محافل دیگر، دچار آتش سوزی شده اند ولی درکمپ شاید حادثه کمتر بوده ولی همین هم علتش هم این است که امکاناتی که به کمپ می دهند خیلی کم است و نه مثل مدارس یا مساجد افرادشان مطالبه گر هستند. انسانها در بدترین شرایط جسمی و روحی می روند آنجا تا دوران پاکی و سم زدایی را بگذرانند. پس این را باید دولت بررسی کنند و نگاه متعصبانه نداشته باشیم و نباید بگوییم ناکارآمد است.

ناجی در خصوص مصرف مواد مخدر در میان دانش آموزان نیزگفت: مصرف دانش آموزان اکثراً به شکل قلیان و سیگاراست و معتاد کمتر است و من در حوزه دانش آموزان فقط در دفتر مشاوره دیده ام و آن هم در قالب گل و مواد صنعتی است. ولی کمپ های ترک اعتیاد به هیچ وجه افراد زیر بیست سال را قبول نمی کنند و هیچ دانش آموزی در کمپ ها نیست و اگر دانش آموزی درگیر باشد، خانواده ها خودشان در کلینیک ها و یا در بیمارستان درمان میکنند ولی اینکه محلی باشد که مصرف کننده های زیر بیست ساله اعم از دختر و پسر را برای ترک آنجا ببرند، نداریم. دانش آنش آموزان با کمپ ها هیچ ارتباطی ندارند چون کمپ ها زیر بیست  سال را حق ندارند پذیرش کنند.

وی گفت: اخیراً پژوهشی با عنوان نقش تفرجگاه های شبانه مثل گاوازنگ در حوزه آسیب های اجتماعی به شکل پرسشنامه بین دانش آموزان و دانشجویان انجام دادم که متاسفانه باید بگویم این تفرجگاه ها هم محل مصرف و محل توزیع اند و هم محل روابط نامتعارف و شرب خمر هستند که این هم با نظارت مسئولین امر باید کنترل شود. من درحوزه خودم وظیفه ام این بود. به دانش آموزان با این پرسشنامه ها آگاهی دادم تا آنها در این محل ها با وجود این آسیب ها که در کمین شان هست حضور پیدا نکنند.

این مشاور خانواده با بیان اینکه نحوه آشنایی من با دانش آموزان و جوانانی که اعتیاد دارند و یا سیگار و قلیان مصرف می کنند هم در دفتر مشاوره بوده که پدر و مادرها آنها را برای مشاوره می آورند گفت: متاسفانه تعدادشان هم زیاد است و در سن زیر بیست سال و یا زیر سی سال مصرف را شروع کرده اند. سن مصرف پایین تر آمده و تعداد دختران هم زیاد شده است.

تهمینه ناجی در مورد خانواده های  نوجوانان مصرف کننده مواد و سیگار نیز گفت: به هیچ وجه اینگونه نیست که بگوییم فقط در مناطق محروم شهر یا برعکس در خانواد های برخوردار این مشکل پیش می آید یا اوضاع اقتصادی خانواده ها تاثیر بر مصرف مواد دارد. چنین چیزی نیست. تنها چیزی که برای ما مشاوران و روانشناسان  ثابت شده، متاسفانه عدم تعادل روحی در بستر خانواده است.

ناجی گفت: برخی خانواده ها بستر ایده آلی برای فرزندانشان پدید نیاورده اند، لذا این بچه ها برای تامین نیازهای عاطفی خود و یا ارضاء حس کنجکاوی و یا گاهی برای لجاجت با خانواده به مصرف مواد مخدر روی می آورد و نمیشود گفت حتما والدینی که خود مصرف کننده هستند بچه هایشان هم مصرف کننده اند، این می تواند برعکس باشد. خانوادهایی که مصرف کننده نیستند ولی بچه هایشان مواد مصرف می کنند و یا حتی مصرف کننده هایی که بچه هایشان خیلی بچه های سالمی هستند، پس این هم قطعیت ندارد.

این مشاور با بیان اینکه مسئله  مهم تر این است که متاسفانه بچه های مصرف کننده خودشان به نوعی ساقی هستند و خودِ ساقی ها خیلی راحت مواد را توزیع می کنند گفت: برخی ها که به  اتاق مشاوره می آیند می گویند من اصلا نمی دانم از چه کسی میگیرم. به من میگوید برو فلان کیف را از فلان جا بردار، مثلا در یک پارکی کنار درختی و یا ببر در فلان محل یک ماشین مثلا ۲۰۶ هست بگذار کنار آن، من  نه کسی را می بینم و نه چیزی. فقط به کارتم پول واریز می شود. حتی  یکی از ساقی ها میگفت من شاید طرف صبح ۵ میلیون هم کار می کنم. متاسفانه توزیع مواد سودآوری دارد و این ها جزء تراژدی های قصه تلخ آسیب های اجتماعی هستند.

ناجی با بیان اینکه  تمام تلاش ما در دفتر مشاوره این است که روی تاب آوری خانواد ها کار کنیم تا بتوانیم در مراکز بازپروری در بیمارستان ها و یا کلینیک ها فرزندان آنها را به چرخه زندگی برگردانیم، گفت: ولی از همه مهم تر پیشگیری است که خود من در مدارسی که می روم، بیشتر روی این موضوع تمرکز دارم که چه کار کنیم این بچه ها به طرف مواد نروند، نه اینکه وقتی گرفتار شدند حالا چگونه نجاتشان دهیم .

این مشاور گفت: مصرف سیگار و یا مواد مخدر در نوجوانان بیشتر به دلیل حس کنجکاوی در دانش آموزان است  و یا دانش آموزانی که حس سرخوردگی دارند و با مصرف مواد میخواهند خودبزرگ نمایی کنند و یا استقلال خود را نشان دهند و گاهی هم در مقام تقلید ازخانواده ها هستند.

وی افزود: متأسفانه رفتارهای پرآسیبی در برخی خانواده ها رخ می دهد که نوجوان هم در قالب لج و لجبازی و یا آزار و اذیت والدین این کار را می کند، چون زندگی شان  بی هدف است و با خلسه مواد می خواهند دنبال گمشده  خودشان بروند و یا حتی گاهی مصرف سیگار و قلیان و مواد را رفتاری اصطلاحاً با کلاس می دانند، ولی در مجموع  اختلالات روانی و خانواده هایی که به طور پیوسته از لحاظ عاطفی نمی توانند فرزندان خود را  حمایت کنند مهم ترین عامل مصرف مواد و سیگار در نوجوانان است و وقتی بچه ها از بستر خانواه دور می مانند  به مصرف مواد پناه می برند.