اعضای شورای شهر تهران برای انتخاب سومین شهردار این دوره از مدیریت شهری یک لیست بلندبالا از ۳۰ گزینه را معرفی کرده‌اند این در حالی است که مجموعه مدیریت شهری در اداره پایتخت به دلیل فراز و فرودهای یک‌سال گذشته در تغییر مدیریتی، در یک وضعیت فوق بحرانی قرار گرفته است.

از این رو کارشناسان شهری معتقدند فرآیند انتخاب شهردار باید در پروسه کوتاه و ناظر به حمایت از منافع شهر طی شود. به گزارش «دنیای اقتصاد» اعضای شورای شهر تهران دوشنبه هفته جاری در جریان جلسه هم‌اندیشی برای آغاز فرآیند انتخاب شهردار جدید پایتخت، در یک تصمیم ناگهانی به جای معرفی سه گزینه به معرفی ۵ گزینه از سوی هر یک از اعضا اقدام کردند.

تصمیمی که منجر به افزایش گزینه‌های وارد شده به لیست ابتدایی نسبت به دو دوره گذشته از ۲۴ نفر به ۳۰ نفر شد و قرار است در اولین روز از هفته آتی، ۵ گزینه نهایی برای ورود برای مرحله بعد، از میان آنها انتخاب و اعلام شود.

هر چند انتخاب «مرحله‌ای» شهردار تهران یک گام مثبت و رو به جلو از سوی اعضای شورای شهر این دوره محسوب می‌شود ، اما از دیدگاه کارشناسان شهری دو ایراد کلی به شیوه انتخاب سکاندار جدید پایتخت وجود دارد که به نوعی نشان‌دهنده غیرحرفه‌ای عمل کردن در تدوین لیست اولیه است.

ایراد نخست آنکه از دیدگاه کارشناسان شهری در وضعیت کنونی که پایتخت با توجه به «بی‌ثباتی در اداره شهر»، «کاهش ناکارآمدی مدیریت شهری در تامین منابع پایدار» و «تداوم نارضایتی شهروندان به دلیل ارتقا نیافتن کیفیت زندگی» در یک وضعیت بحرانی قرار گرفته است و اعضای پارلمان محلی پایتخت با اتکا به تجربه دو انتخاب گذشته، برای بار سوم در این دوره به انتخاب شهردار دست می‌زنند این انتظار وجود داشت با دست یافتن به یک اجماع نسبی، ترکیب لیست گزینه‌های خود را محدود و با لحاظ شناخت از وضعیت پایتخت معرفی کنند تا به این ترتیب انتخاب گزینه نهایی راحت‌تر و سریع‌تر انجام شود.

به نظر می‌رسد انتشار لیست۳۰ نفره از سوی اعضا به نوعی نشان از نبود اجماع حداقلی و تسلط نگاه سیاسی به جای نگاه کارشناسی دارد. در این لیست محسن هاشمی، کامل تقوی نژاد، الهه کولایی، سمیع‌الله حسین مکارم، علی اوسط هاشمی، سید مناف هاشمی، علی مقدس زاده، علی ربیعی، محسن پورسیدآقایی، معصومه ابتکار، حجت الله میرزایی، رضا اردکانیان، عباس آخوندی، نصرالله جهانگرد، مصطفی سلیمی، شهیندخت مولاوردی، مصطفی موسوی‌لاری، ایرج معزی، مصطفی سالاری، جواد امام، حمید امامی، غلامرضا انصاری، ابراهیم شیخ، صادق خرازی، محمود رضا خواجه نصیر، علی صفراحمدی، ابراهیم انصاری لاری، پیروز حناچی، محمدرضا واعظ مهدوی و رسول کشت پور حضور دارند. نام برخی از گزینه‌های وارد شده در این لیست در دو مرتبه گذشته نیز مطرح شده‌ است و از این منظر، تکراری به نظر می‌رسند. گروهی از معاونان فعلی و برخی از معاونان گذشته شهرداری تهران هستند و گروهی دیگر سابقه وزارت در دولت‌های مختلف را دارند.

همزمان با انتشار این لیست انتقادات مختلفی به اعضای شورای شهر بابت «چرایی تکرار گزینه‌های گذشته»، « حضور چهره‌های ناآشنا با عرصه مدیریت شهری»، «بالا بودن سن گزینه‌ها» و… مطرح شد.

البته برخی از اعضای شورای شهر تهران از تکرار فرآیند انتخاب شهردار همچون دو مرتبه گذشته دفاع می‌کنند و معتقدند که انتخاب شهردار طی یک فرآیند و با گذراندن چند مرحله موجب پایبندی تمامی اعضا به نتیجه نهایی انتخابات است. با این حال از دیدگاه کارشناسان اگر انتخاب شهردار براساس طی شدن یک فرآیند هم گام مثبتی تلقی شود اما به نظر می‌رسد این فرآیند در یک مسیر نادرست و غیر شفاف طی می‌شود.

به گفته کارشناسان، در مسیر صحیح، اعضای شورای شهر تهران باید اصل شفافیت را در معرفی گزینه‌های خود رعایت می‌کردند و براساس آن هر یک از ۲۱ عضو شورا، ۵ گزینه پیشنهادی خود را برای مرحله نخست به‌صورت علنی و عمومی انتخاب می‌کرد تا به این ترتیب مشخص می‌شد هر یک از ۳۰ گزینه وارد شده در این لیست از سوی کدام یک از اعضای شورا معرفی شده است.

از دیدگاه کارشناسان شهری رعایت اصل شفافیت در فرآیند انتخاب گزینه‌های مطرح شده یک مزیت اصلی دارد. به این معنا که به دلیل انتشار اسامی اعضا، هر عضو شورای شهر سعی می‌کرد سنجیده‌تر و مبتنی بر تحقیقات و مسوولیت اجتماعی، پنج گزینه پیشنهادی خود را معرفی کند و همین موضوع مانع از آن می‌شد که تعاملات شخصی و امتیازدهی مبنای معرفی نامزدهای اولیه قرار گیرد.

دومین ایرادی که از دیدگاه کارشناسان به فرآیند انتخاب شهردار وارد است، وارونه طی شدن این مسیر است. به گفته آنها برای انتخاب یک شهردار برتر، باید ابتدا ویژگی‌های مطلوب و موردنیاز برای قرارگرفتن در کرسی ساختمان بهشت احصا سپس براساس ویژگی‌های احصا شده، گزینه‌های احتمالی معرفی می‌شدند اما نه تنها در دو مرتبه گذشته، بلکه در این دوره هم پایتخت در یک وضعیت بحرانی قرار گرفته و این مسیر وارونه طی شده است.

با وجود این دو اشکال؛ کارشناسان شهری معتقدند انتخاب سومین شهردار در این دوره از مدیریت شهری باید به‌گونه‌ای باشد که فرصت‌سوزی گذشته را جبران و وضعیت بحرانی مدیریت شهری در اداره پایتخت را سامان دهد.

از دیدگاه آنها، برای جلوگیری از فرصت‌سوزی بیشتر در نظام مدیریت شهری نیاز است تا اعضای شورای شهر برای انتخاب ۵ گزینه نهایی در مرحله دوم، از رایزنی و مشورت با انجمن‌ها و تشکل‌های مرتبط با حوزه شهری در بخش‌های مختلف استفاده کنند.

این اقدام سبب می‌شود تا نگاه تخصصی بر نگاه سیاسی غالب شود و اعضا در کنار یکدیگر به یک اجماع قابل قبول دست پیدا کنند و در نهایت گزینه انتخابی، بتواند نمره قبولی از سوی شهروندان کسب کند.

با توجه به تجربه یک‌سال گذشته، اعضای شورای شهر باید گزینه‌ای را برای تکیه زدن به کرسی ساختمان بهشت معرفی و انتخاب کنند که دارای دو ویژگی توامان باشد. اول آنکه گزینه نهایی شهرداری تهران دارای وزن سیاسی قابل قبولی باشد، چراکه در مقطع کنونی مدیریت شهری در یک وضعیت پرچالش به لحاظ ثبات مدیریتی، تامین منابع پایدار و کسب اعتماد لازم از سوی شهروندان به سر می‌برد بنابراین نیاز است تا در برابر فشارهای احتمالی به راحتی دچار چالش نشود.

دوم آنکه دارای تجربه و نگاه مدیریتی نسبت به شهر باشد. به تعبیر دیگر از دیدگاه کارشناسان شهری فردی می‌تواند در مقطع کنونی منافع شهر و شهروندان را تامین کند که در اداره شهر دارای تئوری باشد.

به ویژه آنکه مطابق با گزارش ارائه شده وضعیت هزینه و درآمد شهر در نیمه نخست سال، شهرداری تهران با کسری شدید درآمدی نسبت به بودجه مصوب مواجه است از این رو در شرایطی که این انتظار از مدیریت شهری پایتخت برای کاهش قابل توجه درآمدهای ناپایدار وجود دارد، شهردار جدید پایتخت باید بتواند از مسیرهای نوین، سالم و پایدار به تامین منابع مالی برای نجات شهر اقدام کند.

در این صورت سکاندار جدید پایتخت نه تنها می‌تواند کشتی مدیریت شهری را  در این دریای پرتلاطم نجات دهد، بلکه می‌تواند آن را به سمت ثبات شرایط نیز هدایت کند.

کارشناسان هشدار می‌دهند اگر اعضای شورای شهر برای بار سوم فرصت‌سوزی کنند باید شاهد قطع امید و کاهش معنادار مشارکت شهروندان در انتخاب مدیریت شهری طی دوره‌های آتی بود.

بنابراین چه بهتر که اعضای شورای شهر تهران از این فرصت استفاده کنند و با ارجح دانستن منافع شهر به منافع حزبی، انتخاب برتری برای شهرداری تهران داشته باشند.

۱۱۰/ق